چکیده:
در اسطورههای رستاخیزی ویرانی و آبادانی جهان امری ناگزیر می نماید. همانگونه که جهان در آغاز از جفتی اولیه تکثیر شد، در اساطیر پایان جهان نیز سخن از جفتی در میان است که جهان نو را از تخمه خود پر خواهند کرد. با توجه به اینکه در بینش اسطوره ای، واقعیت عبارت است از عمل تقلید از یک نمونه مینوی یا ازلی ، این جفت های نرینه و مادینه عمل آفرینش زوج نخستین را تجدید و تکرار می کنند. از دیگر سو عمل آفرینش کیهان و انسان تنها در مرکز که سرچشمه هر واقعیت و نیروی زندگانی است ، رخ می دهد. حادثه طوفان نوح در روایت تورات و ماجرای ور جمکرد در اساطیر ایرانی در زمره اساطیر رستاخیزی به شمار می روند؛ کشتی نوح و ور جم نمادهایی از مرکز(فضای قدسی ) قلمداد می شوند که ورود بدانها معادل با مرگ آیینی انسان قدیم و تولد انسان نو است ؛ این بازگشت به آغـاز، نیروهای قـدسی را که نخست بار در مرکز ظهـور کـرده بودند، فعال می سازد و جامعه انسانی را به همان وضعیت نخست خود، یعنی پاکی و خلوص باز می گرداند. در این جستار اسطوره ور جم در اساطیر ایرانی و طوفان نوح به روایت تورات از دید نمادشناسی با هم سنجیده شدهاند.
خلاصه ماشینی:
حادثه طوفان نوح در روایت تورات و ماجرای ور جمکرد در اساطیر ایرانی در زمره اساطیر رستاخیزی به شمار می روند؛ کشتی نوح و ور جم نمادهایی از مرکز(فضای قدسی ) قلمداد می شوند که ورود بدانها معادل با مرگ آیینی انسان قدیم و تولد انسان نو است ؛ این بازگشت به آغـاز، نیروهای قـدسی را که نخست بار در مرکز ظهـور کـرده بودند، فعال می سازد و جامعه انسانی را به همان وضعیت نخست خود، یعنی پاکی و خلوص باز می گرداند.
ور جم و کشتی نوح نماد جایگاهی تحت حمایت خداوند هستند؛ جایگاهی که نمونه ای از برترین و بهترین گونه های جانداران در آن نگه داری می شوند؛ در این جایگاه همه عوامل و زمینه های لازم برای نجات جهانیان و آغاز دوره ای تازه از زندگی فراهم آمده است .
همانگونه که جهان در آغاز از جفتی اولیه تکثیر شد، در اساطیر پایان جهان نیز سخن از جفتی در میان است که جهان نو را از تخمه خود پر خواهند کرد؛ بر پایه این اندیشه کهن است که نوح و جمشید هورچهر از مردمان و همه گونه های جانوران جفتی را در پناهگاه خود نگاه می دارند؛ جفتی که با باروری آنها جهان رو به گسترش می نهد و شمار آدمیان و جانوران رو به فزونی .
(بایار ١٣٨٧: ٧٦) در ور جمکرد و کشتی نوح حضور و ظهور الوهیت با نماد نور بیان شده است ؛ این دو مکان قدسی از آنجا که مرکز عالم اند، تجلیگاه نور الهی به شمار می روند.
Tr. by Zhāleh Ᾱmouzegār & Ahmad Tafazzoli.