چکیده:
با پیشرفت فناوری، استفاده از اختراع و روابط بین مخترعان گسترده شده است. در کنار قراردادهای «انتقال» و «لیسانس» اختراع، نوع جدیدی از قراردادها مطرح شده است که «قرارداد مدیریت جمعی حق اختراع» یا «توافق ائتلافی حق اختراع» نام دارد. ائتلاف، توافقی است که دارندگان اختراع در یک حوزه فناوری ضمن واگذاری جزئی یا کلی حقوق انحصاری که قوانین مالکیت فکری برای آنها به رسمیت شناخته (ماده (۱۵) قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶)، اقدام به اداره و یا تجاری سازی اختراع های انبوه خود می کنند. ازجمله مزایای حقوقی اقتصادی که سبب توجه به این قراردادها می شود آن است که باعث افزایش فعالیت های تحقیقی، کاهش دعاوی احتمالی نقض اختراع، کاهش هزینه های معاملاتی، دسترسی به اختراعات دارویی در حوزه حقوق بشر و ... می شود. با توجه به اینکه کشور ایران در مسیر پیشرفت، با این قراردادها مواجه است، این مقاله درصدد است به تبیین این موضوع بپردازد. سوال اصلی این است که مفهوم و اوصاف این توافقات چیست؟ و با مفاهیم ظاهرا مشابه چه ارتباطی دارد؟ به طورکلی می توان آن را تابع آزادی قراردادی و ماده (۱۰) قانون مدنی دانست. ازاین رو، برخلاف سایر قراردادهای انتقال فناوری که نویسندگان به بیان ابعاد آنها پرداخته اند، بحث ائتلاف اختراع در ادبیات حقوقی ما چندان به آن پرداخته نشده و بیان ویژگی و اوصاف آن و تمایز آن از مفاهیم مشابه می تواند به فعالان حوزه مالکیت فکری در جهت ارتقای سیستم اختراع و استفاده از این قراردادها کمک کند. به همین جهت این مقاله در دو بخش به بررسی مفهوم شناسی و تفکیک مفاهیم می پردازد.
Following the expansion of technology، the patent and relationships between inventors have increasingly been widespread. Along with the contracts related to "transfer" and "license" of the invention، a new type of contract is put forward which is called patent pools. Pool is a means to manage and commercialize patent. Pool is a collective management of inventions which Legal-economic circumstances have led to them; patent thicket which is essential component of globalization،has brought about collaboration between inventors، increased research activities، attempt to avoid the Possible patent infringement، and reduced transaction costs. since Iran inevitably will be faced with such contracts in a foreseen future، this article tries to explain legal literature on this issue. The real question is what the nature of these contracts as well as their distinguishing features are. Therefore it is necessary to define the pool، its relationship to other concepts، and differentiate the same concepts.
خلاصه ماشینی:
توافق ائتلافی با فراهم آوردن امکـان عرضه یکجا اختراع های مرتبط باعث مـی شـود تـا حـق اختـراع هـایی کـه مکمـل یکـدیگر هستند، به صـورت یکجـا عرضـه شـوندو لیسـانس گیرنـده بتوانـد بـا دریافـت مجمـوع حـق اختـراع هـای ضـروری، بـه تولیـدو یـا راه انـدازی یـک فنـاوری بپـردازد؛ بـه ایـن ترتیـب از اختراع هایی که به صورت منفرد کاربرد زیادی ندارند، استفاده می شود.
به این معنا که چون در لیسانس متقابل ، هماننـد ائـتلاف بـه معنـای خـاص ، اسـتفاده از حـق اختـراع یکـدیگر عـوض استفاده از حق اختراع خود است ، به همین جهت درواقع استفاده از اختراع دیگری برای استفاده کننده بـه نـوعی رایگـان است ؛ اما در مقابل ، ممکن است بدون اینکه بین دو دارنده قرارداد لیسانس متقابل وجود داشته باشـد، هـریـک بـا عقـد لیسانس اقدام به دریافت فناوری طرف مقابل کند.
پس اگر بخواهیم بین توافق ائتلافی (به معنای خاص ) و لیسـانس متقابـل از لحـاظ نظـری تمایز قائل شویم (معنای عام ائتلاف که هم شامل ائتلاف به معنای خاص و هم شامل لیسـانس متقابل است )، توافق ائتلافی ازاین جهت از قراردادهای لیسانس متقابل متمـایز مـیشـود کـه در قرارداد لیسانس متقابل که بین چند طرف منعقدمی شود که بر مبنای آن ـبه منظـور اسـتفاده از فناوری تحت اختراع ـ حقوق یکدیگر را به هم دیگر اعطا میکنند (یابه عبـارت دیگـر حقـوق خود را اسقاط میکنند)، درحالی که ائتلاف یک قدم فراترمی رودو به اشخاص ثالـث اجـازه استفاده از حق اختراع های داخل ائتلاف رامی دهـد، :٢٠١٠ ,Levy, Marden and Warren) (٧٩.