چکیده:
برنامه درسی رسمی آموزش و پرورش در هر جامعه ای باید پرورش دهنده ابعاد مختلف رشد جسمانی، روانی، عاطفی، عقلانی، اخلاقی و اجتماعی دانش آموزان باشد. اما بررسی برنامه های درسی دوره تحصیلی متوسطه ایران، حاکی از مغفول بودن مسئله سواد تغذیه ای است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل برنامه درسی مغفول سواد تغذیه ای در دوره تحصیلی متوسطه بود. روش پژوهش، توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری تمامی دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه ناحیه یک شهر یزد شامل 2140 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 325 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد ارزیابی سواد تغذیه ای (در ابعاد نگرش، عملکرد، آگاهی و منابع اطلاعاتی) بود که روایی و پایایی آن تایید شد. به منظور تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که ابعاد سواد تغذیه ای در هر دو گروه دختران و پسران با ضعف هایی همراه است. با وجودی که دختران در مقایسه با پسران از ابعاد سواد تغذیه ای بهتری برخوردار بودند، اما کمبودهایی نیز مشاهده شد. دختران نگرش ساده تری نسبت به مصرف صبحانه در مقایسه با پسران داشتند. در حیطه عملکرد تغذیه ای، پسران در مقایسه با دختران، عادات نادرست تری درباره مصرف نمک داشتند، اما مصرف لبنیات در گروه پسران بهتر از گروه دختران بود. به علاوه میزان مطلوبیت قد و وزن در هر دو گروه رضایت بخش نبود. در حیطه آگاهی تغذیه ای هر دو گروه دختران و پسران، از آگاهی نظری برخوردار بودند. در نهایت، با استفاده از آزمون خی دو، مشخص شد منابع اطلاعاتی دختران بسیار محدود است اما پسران از منابع متنوعی نظیر کتابهای درسی و شبکه اقوام و دوستان، اطلاعات تغذیه ای خود را کسب می کردند. یافته های پژوهش حاضر، ضرورت بازنگری برنامه های درسی دوره متوسطه را در جهت ارتقای سواد و عملکرد تغذیه ای دانش آموزان نوجوان، بیش از پیش مورد تاکید قرار می دهد.
Formal education curriculum، in every society، has to foster the physical، mental، emotional، intellectual، moral، and social development of the students. However، the curriculum of secondary education in Iran، suggests the null nutritional education. The aim of this study was to analyze the null nutritional literacy curriculum in secondary education. The research method was survey. The population was all male and female high school students in Yazd (2140 students). Through Cochran formula and random sampling method، 325 students were selected as the sample. The instrument was a standard questionnaire that assessed nutritional literacy (in terms of attitude، skills، knowledge and resources). Its validity and reliability were confirmed. For data analysis، descriptive statistics and independent t-test were used. The results showed that the dimensions of nutrition literacy for both boys and girls were weak. The girls had simpler approach to breakfast comparing with the boys. In the area of nutritional practice، the boys compared to the girls، had more bad habits about salt consumption، but consumption of dairy products was better in them. In addition، the desirability of height and weight in both groups was not satisfactory. In the area of nutritional awareness، girls and boys were aware. Using the chi-square test، the results showed very limited sources for girls، where as the boys had gotten their nutritional information from a variety of sources such as textbooks، network relatives، and friends. The findings illustrate the need to review school curricula in order to promote nutritional literacy and behaviors in adolescent students.
خلاصه ماشینی:
تحلیل برنامه درسی مغفول سواد تغذیه ای در دوره تحصیلی متوسطه Analysis the Null Curriculum of Nutritional literacy among High School Students 1 دکتر مریم کیان M.
همچنین در ایران ، مطالعاتی انجام شده ، از جمله ، پژوهش سپاهی باغبان و همکاران (١٣٩٣) با عنوان «تاثیر آموزش تغذیه در دوران بلوغ ، بر آگاهی و عملکرد تغذیه ای دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهر بیرجند» نشان داد که آموزش به پرسش و پاسخ میتواند موجب افزایش قابل توجه اگاهی و تا حدودی بهبود عملکرد تغذیه ای نوجوانان گردد، اگر چه برای ارتقای رفتار های تغذیه ای، استفاده از روش 1 - Foster et, al 2 - Von Ranson ١٠٦ های موثر تری توصیه می گردد.
پژوهش علوی نائینی و همکاران با عنوان «وضعیت تغذیه دختران نوجوان دانش آموز در دو ناحیه آموزش و پرورش شهر کرمان سال ١٣٨٧» نشان داد که وضعیت تغذیه در مدارس کرمان ، چه از نظر کم خونی و چه از نظر تغذیه و دریافت غذایی قابل تامل است و مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین آ بیش از پیش مورد نیاز تشخیص داده شد.
در مجموع ، یافته های کلی پژوهش حاضر، ١١٥ و ضعف دو گروه دختران و پسران در ابعاد تفکیک شده مورد بحث در پژوهش ، موید ابعاد برنامه درسی مغفول سواد تغذیه ای در دانش آموزان دوره تحصیلی متوسطه شهر یزد بود.