چکیده:
مقاله حاضر حاوی تقریراتی از مرحوم استاد فروزانفر در سال تحصیلی 36-1335 شمسی در دانشگاه تهران است که به همت جناب آقای دکتر اسماعیل حاکمی نگارش و تنظیم شده و به لطف ایشان در اختیار پژوهشنامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است. این یادداشت ها که پس از حدود پنجاه سال برای نخستین بار درج می گردد، شامل نکاتی در مورد تحول فکر و مضمون در دوره مغول و بازتاب آن در شعر و ...
خلاصه ماشینی:
نکاتی در زیبائی شناختی و ویژگی های سبکی دورۀ مغول (تقریرات مرحوم استاد فروزانفر در سال تحصیلی ٣٦-١٣٣٥ ش) ∗ تهیه و تنظیم : دکتر اسماعیل حاکمی چکیده مقالـه حاضـر حـاوی تقریراتـی از مرحـوم اسـتاد فروزانفـر در سـال تحصـیلی ٣٦-١٣٣٥ شمسی در دانشگاه تهران است که بـه همـت جنـاب آقـای دکتـر اسـماعیل حاکمی نگارش و تنظیم شده و به لطف ایشان در اختیار پژوهشنامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است .
معنی است که لفظ را وارد زبان می کند وقتی معانی تغییر پیدا کرد یا زیادتر شد یا طرز تفکر دربارۀ آنها تغییـر کـرد، الفـاظ هـم تغییـر پیـدا می کنند.
در اسکندرنامۀ نظامی نوع تشـبیهات وهمـی زیـاد اسـت (تشـبیه حسـی و وهمی و خیالی ، یعنی بر سه نوع است ) تشبیهات منوچهری حسی است و اینکه چرا در شعر نظامی جنبۀ حسی هیچ و یا ضعیف هست ، آنست که مواد در خـارج هسـت ولـی ترکیب در خارج نیست .
گاهی انسان از امور حسی متأثر مـی شـود و یـا نمـی شـود، بـه حسب زندگانی خودش ولی دلیل بزرگتر اینکه تحول در زندگانی عمومی مردم حاصـل نمی شود.
گاهی اوقات شاعر از حیات و اجتماع متأثر می شود و در بعضی مواقع ایـن تـأثر و تحول متوقف می گردد پس اساس این تأثر آنست که دو حیات برای او حاصل بشـود در شعر فرخی و عنصری وصف لشکرکشی ، وصف مسافرتهای دور و دراز و وصفهای متعدد از میدانهای جنگ ، و وصف فیل در اشعار دورۀ غزنوی بسیار زیاد است .
تحول الفاظ و معانی مبدأش تحولات اجتمـاعی اسـت وقتـی زندگی قومی متحول می شود بالفطره در ادبیات و آثار آن مندرج و نهفته است سـابقا در وصف مواردی از قبیل توصیف اسب و شتر و حتی گاو دیده شده است .