چکیده:
ماخذشناسان مهم ترین کتاب عرفانی فارسی قرن نهم هجری قمری یعنی «نفحات الانس من حضرات القدس» اثر «عبدالرحمان جامی» به دلیل عدم آگاهی بر وجود نسخه خطی فارسی منتشر نشده «تحفه المرشدین من حکایات الصالحین» و یا عدم تطبیق محتوای این نسخه با محتوای «نفحات الانس»، سهم قابل ملاحظه ای از این نسخه خطی را در نفحات الانس نادیده گرفته و یا سهم آن را به «روض الریاحین من حکایات الصالحین» داده اند. در واقع تحفه المرشدین، اثر «جلال الدین محمد عبادی کازرونی»، ترجمه کتاب مشهور عرفانی عربی «روض الریاحین فی حکایات الصالحین»، اثر صوفی مشهور قرن هشتم هجری قمری، یعنی «عبدالله الیافعی الیمنی» است. دو نسخه خطی فارسی یافت شده از این اثر یکی در شهر «لاهور» به سال 818 هـ .ق و دیگری در شهر «ایاصوفیه» به سال 838 هـ .ق تحت اختیار نگارندگان است. این مقاله کوشیده است تا با روی کردی تطبیقی و ارائه دلایلی هم چون اشاره جامی به تحفه المرشدین در دست نوشته های نفحات الانس، گزینش یکسان نفحات الانس و تحفه المرشدین از برخی حکایات، برداشت های مشترک جامی و عبادی از متن روض الریاحین، علاقه مندی جامی به استفاده از منابع فارسی، چگونگی دسترسی جامی به تحفه المرشدین و سهم تحفه المرشدین را در نفحات الانس مشخص نماید.
The most important Persian mystical book in the 9th century Hijri is Nafahat al-Ons Men Hazarat al-Qods written by Abdol al-Rahman Jami. Since the specialists at the time were not aware of the existence of the unpublished Persian manuscript، Tohfat al-Morshedin Men Hekayat al-Salehin or due to the inconsistencies that existed in the content of this copy with that of Nafahat al-Ons، they have not acknowledged the significant part this manuscript played in Nafahat al-Ons and instead they have given its share to Rozat al-Riyahin Fi Hekayat al-Salehin.
Tohfat al-Morshedin written by Jalal al-Din Mohammad Ebadi Kazerooni is in fact the translation of the well-known Arabic mystical book Rozat al-Riyahin Fi Hekayat al-Salehin written by the distinguished Sufi in the 8th century Hijri، namely Abdollah al-Yafee al-Yamani and the two Persian manuscript copies of this work، one found in Lahoor in 818 Hijri and the other found in the city of Ayasufieh in 838 Hijri are at present at the disposal of the writers of this article.
This article attempts to provide evidence by comparative approach. Evidence such as Jami’s reference to Tohfat al-Morshedin in the manuscripts of Nafahat al-Ons، identical selection of some anecdotes both in Nafahat al-Ons and Tohfat al-Morshedin، Jami and Ebadi، both have taken common pieces from the text of Rozat al-Riahin، Jami’s interest to use Persian sources and how he could find access to Tohfat al-Morshedin، is cited to acknowledge the significance of this work.
خلاصه ماشینی:
٢ یکی از این نسخ خطی منتشر نشده « تحفۀ المرشدین من حکایات الـصالحین » اثر جلال [الدین ] محمد بن عبادی کازرونی است که ترجمۀ فارسی از متن عربی «روض الریاحین من حکایات الصالحین » تألیف «شیخ عفیف الدین عبدالله یـافعی » (٧٦٨-٦٩٨ هـ.
در میان این آثار «تحفۀ المرشدین من حکایات الـصالحین » اثـر جـلال [الدین ] محمد عبادی کازرونی نیز دیده می شود که خود ترجمـۀ «روض الریـاحین فـی حکایات الصالحین » اثر عبدالله یافعی است .
» ١١ در سایر بخش های کتاب نیز از آثار عرفانی دیگر استفاده شده است ؛ چنان که در متن نفحات الانس آمده : «در دیباچۀ کتاب تذکرۀ الاولیا ـ که بـه وی [عطـار] منـسوب است ـ می گوید که : « یک روز پیش امام مجدالدین بغـدادی درآمـدم ، وی را دیـدم کـه می گریست .
بـه عنـوان مثـال آن جایی که نام مؤلف را ذکر می کند، آمده است : شیخ عبدالله یافعی ـ رحمه الله تعالی ـ گفت که : «یکی از اهل علم مرا خبر داد که : یکی از فقرا را نمی دیدند که نماز می گـزارد.
شیخ عبدالله یافعی ـ رحمۀ الله علیه ـ می گوید که : مثل این قـضیه شنیدم که صادر شد از قضیب البان ـ رحمه الله و رضی عنه با بعضی از فقها» ٢٧و یا بـه عنوان نمونه در مورد دیگر آمده است : «امام یافعی می گوید که : «چنین به مـن رسـیده است که یکی از سلاطین امتحان یکی از مشایخ کرد و طعام ها پیش آورد که در بعـضی گوشت کشته بود و در بعضی گوشت مرده .