چکیده:
بی تردید یکی از قدرت مندترین موضوعات شعر رودکی که به شکل ویژه و چند سویه رخ می نماید «مرگ» است. انگاره و تلقی رودکی از مرگ انگاره ای حکیمانه است.
جدای از آن که مساله مرگ در مراثی با دریغ و بصراحت عنوان و تبیین می گردد، این نگاه به مرگ و یادکرد هماره آن در رودکی شکلی از تفکر خیامی را پدید می آورد که در آن دعوت به شادخواری و خردانگاشتن جهان و غمان، تم اصلی و تکرار شونده است. افزون بر آن تجلی مرگ در شعر تغزلی رودکی هم خلق تصویری از خود پس از مرگ شاعر در گفتمان با معشوق که در واقع نوعی استرحام از معشوق است و بعدها به شکلی بدیع تر و جدی تر در ادب غنایی پارسی موجودیت می یابد، از فرعیات موضوع مورد بحث خواهد بود.
No doubt، one of the strongest subject matter in Roudaki’s poetry manifested in a significant and multitude of form is death. Roudki’s conception of death is a profound one.
Apart from the fact that the subject of death in elegies is brought about with such openness and with some remorse، such an outlook towards death brings to mind a kind of Khayyamic mode of thought whose recurrent theme is a Carpedieum motif، an invitation to joyful life because of its short duration. Moreover، manifestation of death in Roudaki’s lyrical poetry، where he creates an image of his own death in a conversation with his beloved، a kind of sympathizing with the beloved، later finds expression in a more serious form in Persian lyrical literature is discussed along the main subject.
خلاصه ماشینی:
جدای از آن کـه مـسألۀ مـرگ در مراثـی بـا دریـغ و بـصراحت عنـوان و تبیـین می گردد، این نگاه به مرگ و یادکرد همارۀ آن در رودکی شکلی ازتفکر خیامی را پدیـد می آورد که در آن دعوت به شادخواری و خردانگاشتن جهان و غمان ، تم اصـلی و تکـرار شونده است .
جـدای از آن که سرودن سوگنامه برای این دو بزرگ با دریغ بـسیار هـم راه اسـت ـ چـه ، بـی نـصیبی ناخواسته از وجود روحانی و فضایل انسانی آنان رودکی را جگر مـی سـوزاند ـ نـوع نگـاه متفاوت و بلند حکیم به مقولۀ مرگ و دعـوت بـه تجـسم مـرگ بـه عنـوان روی کـردی حکیمانه و ثمرآفرین هم در این دو مرثیه جای درنـگ دارد.
نهیـب مرگ در دل رودکی هم نفوذ کرده همان قـدر کـه در سـر.
حتمی بودن مرگ و ناپایداری جهان «از مهم ترین ویژگی های فکری شعر رودکی اسـت کـه آن را بـا شـعر فردوسـی و خیام همانند می کند.