چکیده:
اسطوره ها روایت باورهای اقوم گذشته درباره خود، خدا، عالم هستی و مابعد الطبیعه به زبان رمز و در قالب داستان است؛ در حقیقت اسطوره ها برای توجیه آیین ها، رسوم و قاعده های اجتماعی، فرهنگی یا اخلاقی پدید آمده است و هدف اسطوره شناسی کشف اندیشه نهفته در اساطیر است که زیر بنای فرهنگ و روحیات هر قوم محسوب می شود؛ کشف و پی بردن به روحیات و ذهنیات مردمی که خواست و آرزو و بیم و امیدشان را به زبان رمز در روایات اساطیری باز گفته اند.
اسطوره ها سرشار از تصاویر حیوان هایی است که روزگاری انسان بوده اند. یکی از عناصر مهم در اسطوره ها، فقدان حد و مرزهای مشخص میان انسان و حیوان است.
رابطه انسان و حیوانات، و نیز انسان و خدایان در گذشته دور، در اساطیر و روایات کهن از اهمیتی خاص برخوردار است، در این میان اسب به خاطر ویژگی ها و مشخصه های خاص، در اساطیر از اهمیت بسیار برخوردار است. این نوشتار به بررسی موقعیت و جایگاه اسب در اساطیر و برخی ملل دیگر از جمله مصر، چین، یونان، هند و.. . پرداخته است. زیرا هر گاه یک اثر ادبی در کنار اثری دیگر مورد مقایسه قرار گیرد و هر یک از آن ها در مقام مقایسه با دیگری مورد ارزیابی باشد، معنایی عمیق تر را بنمایش می گذارد.
Myths are narratives regarding the beliefs of the ancient nations about themselves، God، the world and the supernatural world in a symbolic language in a form of a story. In fact myths have appeared to justify rites، traditions، and social، cultural، and moral regulations and the purpose of Mythology is to discover the hidden thoughts in myths which is regarded as the foundation of culture and the temperaments of every nation. The discovery of the minds and souls of a people whose wishes and desires، their fears and hopes are expressed symbolically in the mythic narratives.
Myths teem with images of the animals that were once human. One of the important elements in mythology is the absence of distinct borderlines between humans and animals.
The relationship between man and animals، man and gods in the ancient past، in myths and narratives is of utmost importance. Because of its special characteristics horse is the most distinguished among the animals in Mythology. This article deals with the standpoint of horse in the mythology of Iran and those of the other countries such as Egypt، China، Greece، and India in order to portray an in depth analysis through their comparison
خلاصه ماشینی:
احتمـالاً اين بيت شاهنامه در توصيف اسب شيده ، پسر افراسياب ، نيز نـاظر بـر رابطـۀ اسـاطيري اسب و باد است ، بويژه با توجه به بادنژادي بعضي بارگان در روايات ملل گوناگون کـه در ادامه اشاره شده است : همـــــان اســـــبش از بـــــاد دارد نـــــژاد گرازيــــــدن شــــــير و تيــــــزي بــــــاد (همان ، ٢٠٦، ٤، بيت ٥٤٧) «در اساطير و روايات ملل گوناگون ، اسباني ديده ميشوند که يـا خـود مسـتقيماً از دريا و رود بيرون آمده اند و يا اين که از گشني کردن اسبي که از دريا و چشمه خارج شـده ، با ماديان هاي معمولي زاده شده اند و در هر صورت به عنوان اسبي دريايي يا کره اي دريـايي نژاد، باره اي شگفت و غير طبيعي محسوب ميشوند.
» (آيدنلو، ١٣٨٨: ١٠٧) کهن ترين اشاره به اسب دريايي در قالب داستان در شاهنامه مربوط بـه يزدگـرد بزه کار، پدر بهرام گور اسـت (شـاهنامه ، ٥: ١٥٨١، بيـت ٣٣١-٣٦٥) کـه بـراي درمـان خون ريزي بينيش به سفارش پزشکان به کنار چشمۀ «سو» ميرود و در آن جـا اسـبي از درون رود بيرون ميآيد و پس از اين که در برابر پادشاه رام ميشود، ناگهان بـا جفتـه اي يزدگرد را ميکشد و دوباره به چشمه ميرود و پنهان ميشود.