چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر الگوی جوی - اقیانوسی انسو، به عنوان یک عامل تاثیرگذار در شرایط هیدرولوژیکی کـشکانرود به انجام رسـیده است. در این راستا ابـتدا دادههای مربوط بـه الگوی نوسان جـنوبی از سایت دانشگاه East Angelia بـرای دورهی آماری 1984 تا 2010 و دادههای مربوط به دبی سالانهی کشکانرود نیز از منابع زیربـط گردآوری شـد. سپس با اسـتفاده از تـحلیل همبستگی پیرسون در سـطح حداقل معنیداری 99/0درصد (p_value=0.01) ارتباط دادههای مذکور، به صورت ماهانه و سالانه تحلیل گردید. همچنین برای ارزیابی اثر فازهای سرد و گرم این الگوی کلان مقیاس جوی، دادههای دبی سالانه بر اساس فازهای مذکور ماهانه تفکیک شده و با اجرای آزمون t_studen دو طرفهی مستقل، معنیدار بودن تفاوت دادههای دبی سالانه در فازهای گرم و سرد انسو، بررسی شد. در نهایت با استفاده از تحلیل نقشههای سینوپتیک، علت و رابطهی جوّی بین داهها، مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج گویای همبستگی قوی و معنیدار دبی کشکان رود در طی سه ماه اکتبر، نوامبر و دسامبر با شاخص انسو میباشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل نقشههای سینوپتیک نشاندهندهی افزایش حدود 26 درصد بارشهای پاییزهی حوضهی کشکانرود در سالهای با حاکمیت فاز گرم انسو (ال نینو)، نسبت به بلندمدت است. ولی در طی فاز سرد (لانینا)، بارشهای پاییزه در منطقهی مورد مطالعه حدود 5/10 درصد کمتر از حالت نرمال بوده است. اجرای آزمون t مستقل دوطرفه بر روی دبی سالانه نشان داد که طی سالهای همراه با فاز گرم انسو، متوسط دبی سالانهی کشکانرود 35 درصد بالاتر از سالهایی است که فاز سرد انسو یعنی لانینا حاکم بوده است.
The current study investigates the effect of ENSO atmospheric-oceanic pattern as an effective factor in hydrological conditions of Kashkan River. To do so, the related data of Southern Oscillation patterns using East Angelina university website was gathered, and the statistics period of 1984-2010 was considered. The related data of Kashkan’s annual discharge was also collected using related references. Pearson coefficient analysis was used in order to analyze the monthly and annually data, with at least (p_value=0.01) 0.99% significant level. For assessing the effect of cold and warm phases of this macro-scale weather pattern, discharge’s annual data based on the mentioned monthly phases was considered and Independent two-tail t-test was run. Applying this test, the meaningfulness of differences among discharge’s annual data in cold and warm phases was investigated. Finally, the cause and atmospheric relationship between data was analyzed using Synoptic map analysis. The results show that Kashkan River’s discharge has a meaningful significant coefficient with ENSO index in October, November and December. Also the result of synoptic map analysis shows that in years with warm phase of ENSO (El-nino), autumn raining around Kashkan River increased about 26 percent over the long term. But in the cold phase autumn raining in that area had been about 10.5 percent less than the normal amount. Running the Independent two tail t-test on the annual discharge shows that in the years with warm phase of ENSO, the average amount of Kashkan River’s annual discharge has been 35 percent more than the years with cold phase of ENSO.
خلاصه ماشینی:
نتایج مطالعه ی آنها نشان داد که به طور کلی شرایط بارش و دمای زمستانه در ترکیه (دسامبر تا مارس ) تحت تأثیر تغییرات درون سالی آب و هوایی بر روی رودخانه یدجله و فرات به عنوان یک منبع تأمین کننده ی آب در مناطق ترکیه ، سوریه و عراق است و این تغییرات با شاخص NAO و اقیانوس اطلس در ارتباط است ؛ همانطور که بررسیهای انجام شده بر روی سری های زمانی بارش و 1- Elnino/Southern Oscillation (ENSO) 2- Interannual 3- Bezirtzoglou et al, 4- Sari Kovats 5- Bouma دمای ترکـیه ارتباط روند کاهشی در طول دهه ی ١٩٨٠ با فاز مثبت شـاخص NAO در آن زمان را تأیید میکند.
بعد از تفکیک داده های دبی سالانه بر اساس فازهای گرم و سرد، آزمون T-student مستقل دو طرفه بر روی دو سری تفکیک شده یرخداد سالانه ی دبی اجرا گردید تا مشخص شود که آیا دبی سالانه یکشکان رود با سال های حاکمیت فاز گرم یا سرد تفاوت معنی داری باهم دارند یا خیر؟ تا بر اساس آن نتیجه گرفت که آیا این تفاوت ناشی از تأثیرگذاری شاخص نوسان جنوبی بوده است یا تفاوت بین آنها ناچیز و ناشی از تصادف بوده است ؟ (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل های ٢، ٣و ٤ بررسی ارتباط سالانه ی میزان دبی در کشکان رود و شاخص نوسان جنوبی در ماه های اکتبر، نوامبر و دسامبر را نشان میدهد.