چکیده:
ذرت به علت موارد مصرف زیاد، کیفیت و ارزش غذایی بالا در سطح وسیعی از جهان و نیز ایران کشـت میشود و نظر به اهمیت و ارزش غذایی و اقتصادی فراوان به سلطان محصولات کشاورزی معروف است . بازار محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران همواره با محدودیت ها و دشـواریهـای سـاختاری زیـادی روبرو بوده و بخش عمده ای از این مشکلات مربوط به عدم استفاده از ابزارهای نوین اقتصادی و سـاختار نامناسب و ناکارآمدی بازار میباشد. در این راستا و در جهت کـاهش ناکارآمـدیهـای بـازار محصـولات کشاورزی، بورس کالای ایران شروع به فعالیت نموده که یکی از اهـداف بـورس کـالا، کنتـرل نوسـانات قیمت محصولات معامله شده میباشد. هدف ایـن مطالعـه ، بررسـی و مقایسـه ی نوسـانات قیمـت ذرت بورس کالای ایران با قیمت ذرت بازار آزاد ایران و بورس کالای شیکاگو می باشد. بـدین منظـور از روش حداقل مربعات معمولی(OLS)،ARCH و رگرسیون خودبازگشتی(VAR) و با اسـتفاده از اطلاعـات هفتگی قیمت ذرت از مهر سال ١٣٨٦ تا آذر سال ١٣٩٠ به بررسی اهداف پرداخته شده است . همچنین اثرات متقابل قیمت ذرت بورس کالای ایران با قیمت ذرت بازار آزاد ایران ، بورس کـالای شـیکاگو، نـرخ ارز و قیمت نفت خام ایران بررسی می شود. بررسی و مقایسه نوسانات تغییـرات قیمـت ذرت در ٣ بـازار نشان می دهد که نوسانات تغییرات قیمت بورس کالا اختلاف معنیداری با نوسانات تغییرات قیمت ذرت در بازار آزاد نداشته است ، اما شدت نوسانات بورس کالا از شدت نوسانات بازار آزاد بیشتر میباشد. نـرخ ارز اثر معنیداری روی تغییرات قیمت ذرت داشته اما قیمت نفت خـام اثـر معنـیداری از خـود نشـان نمیدهد. بنابراین پیشنهاد می شود تا با ایجاد ابزار مشتقه در بورس کـالای ایـران بـه کـاهش نوسـانات قیمت این محصول کمک شود.
خلاصه ماشینی:
بررسی عوامل مؤثر بر قیمت ذرت در بورس کالای ایران بهزاد فکاری، ناصر شاهنوشی * ، حسین محمدی ، اکبر میرزاپور ، آرش دوراندیش تاریخ دریافت : ٩١/٠٦/١٤ تاریخ پذیرش : ٩١/١٠/٠٢ چکیده ذرت به علت موارد مصرف زیاد، کیفیت و ارزش غذایی بالا در سطح وسیعی از جهان و نیز ایران کشـت میشود و نظر به اهمیت و ارزش غذایی و اقتصادی فراوان به سلطان محصولات کشاورزی معروف است .
در ایران مطالعه ی خاصی که به بررسی روند شکل گیری قیمت محصولات کشاورزی معامله شده در بورس کالای ایران و یا بازار آزاد ایران پرداخته باشد و از این مسیر کارایی بورس و یا بازار آزاد ایران را مورد ارزیابی قرار دهد، مشاهده نشده اسـت .
پاسبان (١٣٨٣) تأثیر نوسانات قیمت نفت بر تولید بخش کشاورزی ایران را مورد بررسی قرار داده و با استفاده از داده های سالانه و بـا اسـتفاده از مـدل هـای VECM،VAR و ARDL به بررسـی ارتبـاط بـین قیمـت نفـت و تولیـدات بخـش کشـاورزی 1 SAFEX (South African Future EXchange) 2 Autoregressive Conditional Heteroscedasticity 3 Autoregressive Integrated Moving Average پرداخته است .
سپس با استفاده از الگوی VAR و با اسـتفاده از توابـع واکنش به ضربه ، به بررسی اثرات متقابل بین قیمت ذرت بورس کالای ایران با قیمت ذرت در بـازار آزاد ایران و بورس شیکاگو، نرخ ارز و قیمت نفت ایران پرداخته میشود.
برای مقایسه ی نوسانات تغییرات قیمت ذرت بورس کالا با بازار آزاد ایران از آزمـون هـای آماری اشاره شده در جدول ٥ استفاده می شود.
برای بررسی ارتباط بین تغییرات قیمت ذرت بورس کالا و تغییرات نـرخ ارز و نفت خام از الگوی OLS استفاده میشود.
جدول ٨ نشان دهنده ی نتایج الگوی VAR بـرآورد شده برای قیمت ذرت بورس کالای ایران میباشد.