چکیده:
بحث شکافهای ارزشی بین دو نسل والدین ـ فرزندان مدتی است که ذهن اذهان عمومی و متخصصان علوم اجتماعی را در جهت شناسایی علل و عوامل موثر بر آن، به خود مطعوف داشته است. شاهد این امر وجود مسالهی بحث شکافهای ارزشی بین دو نسل والدین ـ فرزندان مدتی است که ذهن اذهان عمومی و متخصصان علوم اجتماعی را در جهت شناسایی علل و عوامل موثر بر آن، به خود مطعوف داشته است. شکاف و تعارضات ارزشی بین والدین ـ فرزندان در سطح خرد که موضوع بحث است. بنابراین بررسی علل و عواملی که موجب تضاد در بینشها، گرایشها، ارزشها و در نهایت واکنشهای نوجوانان در مقابل والدین میشود، از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر شناخت عوامل مرتبط با شکاف نسلی در شهرستان شوشتر است. این پژوهش با روش پیمایش و به صورت مقطعی انجام شد. در این پژوهش جامعهی آماری را کلیهی دانشجویان دختر شهرستان شوشتر و مادران آنها تشکیل میدادند و دادههای پژوهش از 150 جفت مادر و دختر که با روش خوشهای چند مرحلهای انتخاب شده بودند جمعآوری شد. ابزار مطالعه پرسشنامه محقق ساخته بود که اعتبار آن از طریق اعتبار محتوا و پایایی از طریق محاسبهی آلفای کرونباخ سنجیده شد. تحلیل دادهها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. یافتهها نشان داد که بین متغیرهای نحوهی گذران اوقات فراغت (برداشت از فراغت)، میزان بهرهمندی از وسایل ارتباط جمعی، وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی والدین و فاصلهی سنی والدین و فرزندان با شکاف نسلی رابطهی مستقیم و معنادار وجود دارد؛ در عین حال بین گروه مرجع فرزندان با شکاف نسلی رابطهی معکوس و معنادار وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
شاهد این امر وجود مسألهی بحث شکافهای ارزشی بین دو نسل والدین ـ فرزندان مدتی است که ذهن اذهان عمومی و متخصصان علوم اجتماعی را در جهت شناسایی علل و عوامل مؤثر بر آن، به خود مطعوف داشته است.
در کنار هدف کلی فوق، اهداف جزیی نیز عبارتند از: الف) تعیین میزان شکاف نسلی در بین دانشآموزان دختر و مادرانشان و رابطهی آن از متغیرهای اجتماعی و زمینهای؛ ب) شناخت رابطهی متغیرهای جمعیتشناختی مانند فاصلهی سنی مادران، و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی با شکاف نسلی؛ پ) شناخت رابطهی متغیرهای اجتماعی مانند نحوهی گذران اوقات فراغت، میزان بهرهمندی از وسایل ارتباط جمعی و الگوی مرجع فرزندان در خانواده با شکاف نسلی؛ ت) ارائهی راهکارها و راه حلهایی برای کاهش و یا پیشگیری از مشکلات شکاف نسلی در شهرستان شوشتر.
پیشینه پژوهش الف) تحقیقات داخلی زینآبادی (1377)، در پژوهشی تحت عنوان بررسی سلسله مراتب ارزشی پدران و پسران ساکن شهر مشهد و عوامل مؤثر بر آن به نتایج زیر دست یافت: در این بررسی ارزشهای مذهبی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به عنوان متغیر وابسته و عواملی چون پایگاه اجتماعی و اقتصادی، نهادهای فرهنگی، گروه همسالان، سبد خانوار، برنامههای تلویزیون، ساعت استفاده از تلویزیون و منطقهی مسکونی به عنوان متغیرهای مستقل برای پدران و پسران مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند.
کلدی و جمشیدی (1384)، در پژوهشی تحت عنوان تعارض ارزشی بین والدین و فرزندان از دیدگاه دانشآموزان شهرستان آمل و عوامل مرتبط با آن، به این نتیجه دست یافتند که از نظر دانشآموزان، بین تشتت ارزشی پرسیده شده بین دو نسل، گروه مرجع بودن پدران برای فرزندان، میزان فردگرایی فرزندان، سبکهای تربیتی والدین (مستبدانه، مقتدرانه و سهلگیرانه)، بحران هویت فرزندان، تازگی پیام ارزشی از طرف پدران، وضوح در ارزشهای پدران، با تعارض ارزشی بین پدران ـ فرزندان رابطهی معناداری وجود دارد.