چکیده:
خانواده بهعنوان بنیان اصلی جامعه، در طول تاریخ، تحت تاثیر تحولات گوناگون اقتصادی و اجتماعی، دگرگونشده است. بهطور حتم مسائل خانوادهی امروز ایرانی با خانواده پنجاه یا صد سال پیش تفاوتهای عمدهای دارد. یکی از عرصههایی که در این سالها دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده، روند رشد جمعیت و فرزندآوری و روی آوردن خانوادهها به داشتن یک فرزند است. پژوهش حاضر سعی کرده کنش تکفرزندی زنان شهر اهواز را مورد کندوکاو قرار دهد و چالشهای مشارکتکنندگان را در ارتباط با خانواده و فرزندپروری که منجر به این رفتار شده را شناسایی کند. برای رسیدن به این هدف از روششناسی کیفی و نظریه زمینهای استفاده شده است. با استفاده از نمونهگیری هدفمند و نظری تعداد 20 زن که دارای یک فرزند بودند، انتخاب و با کمک از مصاحبههای عمیق، دادهها جمعآوری شدند و تحلیل دادهها به شیوهی کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. یافتههای تحقیق شامل 17 مقولهی فرعی، 6 مقولهی اصلی و مقولهی هسته چالشهای سخت پیش روی فرزندآوری میباشد. یافتهها نشان میدهند که عدم حمایت کافی از زنان و خانواده و نداشتن زمان کافی بهواسطهی شاغل بودن یا ادامه تحصیل بهعنوان شرایط علی چالشهای پیش روی فرزند آوری میباشند. زنان در مواجهه با این چالشها در بستری که مشکلات مالی و مسکن در آن وجود دارد و تجربهی ناخوشایندی از تعداد زیاد اعضای خانواده دارند و مداخلهی فضای اجتماعی مخاطرهآمیز و بالا بودن هزینههای فرزندآوری، استراتژی تکفرزندی را انتخاب میکنند.
خلاصه ماشینی:
Wilson Caldwell Total Fertility رفاه و فرهنگ خانواده میباشد؛ لذا با عنایت به موارد بالا و توجه به بیان دی 1 که میگوید: برای فهم باروری نباید فقط به آن بهعنوان یک بخش اساسی از رفتارهای جمعیتشناختی نگاه کرد؛ بلکه باید بهعنوان یک عنصر پایهای در ساختار اجتماعی و شرایط انسانی در نظر گرفت، لزوم کسب شناخت عمیقتری از فرایند تصمیمگیری افراد در مورد فرزندآوری و بهویژه گزینش استراتژی تکفرزندی توسط زنان احساس میشود (دی، 1983).
اما قصد و نیت، خود متأثر و تابع سه متغیر دیگر است که عبارتاند از: "نگرش به Day Patton Creswell Blaikie Planned Behaviour Ajzen & Fishbein رفتار 1 " که متغیری فردی و شخصی میباشد و طی آن رفتار از منظر خود فرد کنشگر ارزیابی میشود؛ متغیر دیگر، "هنجار ذهنی 2 " است که منعکسکننده نفوذ و فشار اجتماعی است که شخص آن را برای انجام یک کار (رفتار) احساس و ادراک میکند (رفیعپور، 1372: 9) و سوم کنترل رفتار درک شده 3 ، به معنای درک راحتی یا سختی انجام رفتارهاست (آیزن، 1991: 188).
در این تحقیق با استفاده از نظریهی رفتار برنامهریزی شده، از دادههای تحقیقات پژوهشی که در کشورهای مختلف با این هدف انجام شده بود، استفاده و این نتایج حاصل شد: استفاده از این نظریه برای مطالعهی تصمیمات مربوط به فرزندآوری مناسب میباشد و بررسی عقاید رفتاری، هنجاری و کنترلی در مورد داشتن فرزند میتواند در تصمیمگیریهای زوجین مؤثر و مفید باشد (آیزن و کلوباس، 2013).