چکیده:
بحران اوکراین با وجود آنکه زمینههایی منطقهای دارد، پای قدرتهای فرامنطقهای را به مجاورت روسیه باز کرده است. روسیه به عنوان قدرتی منطقهای، خواستار حفظ و تقویت نقش خود در قلمرو شوروی سابق است؛ خواستهای که با مقاومت و مخالفت بازیگرانی مانند اوکراین مواجه شده است. از طرف دیگر، غرب بدون وجود زمینههای ملی و منطقهای، قادر به دخالت در منطقه و به چالش کشیدن بازیگری روسیه نبود. در عین حال، واکنش غرب به عملکرد روسیهدر اوکراین، هزینههایی را بر مسکو تحمیل کرده است. مسکو به موازات تداوم بیثباتی در اوکراین در پی امتیازگیری از غرب و گوشزد کردن نقش پر اهمیت خود در دیگر مناطق بحرانی است. سوالی که در اینجا مطرح میشود، این است که آیا تنش موجود در روابط روسیه و غرب بر سر اوکراین، منجر به تقابلی بین المللی بین این بازیگران میشود و بحران اوکراین به بحرانی فرامنطقهای تبدیل میگردد؟ در این مقاله استدلال میشود که با وجود پیامدهای فرامنطقهای اختلاف بر سر اوکراین، بحران اوکراین در اساس، منطقهای است و میتوان انتظار داشت که ابعاد آن در سطح منطقه مدیریت شود؛ همچنین بهرغم تقابل منافع روسیه و غرب در مساله اوکراین، نیاز کرملین به غرب برای تحقق لوازم بازگشت به موقعیت قدرت بزرگ بین المللی به همراه عملگرایی مسکو مانع بروز تنش دیرپا و جنگ سرد جدید میان روسیه و غرب و تبدیل بحرانی منطقهای به نزاعی فرامنطقهای میشود.
خلاصه ماشینی:
بنابراین در مورد اوکراین از یک طرف بـازیگرانی منطقـه ای وجود دارند که اهداف و برنامه های متفـاوت بـرای خـود دارنـد: روسـیه کـه در پـی تقویـت موقعیت قدرت خود در منطقه «خارج نزدیک » و تثبیت جایگاه خود بـه منزلـه قـدرت برتـر منطقه است و از این حیث ، مخالف افـزایش حـضور و نفـوذ بـازیگران فرامنطقـه ای از قبیـل اتحادیـه اروپـا در قلمـرو شـوروی سـابق اسـت و اوکـراین کـه صـحنه رقابـت و زورآزمـایی سیاستمداران و جریان های غرب گـرا و طرفـدار روسـیه بـوده اسـت و در سـال هـای پـس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، رویکرد نزدیک شدن به سـاختارهای غربـی از قبیـل نـاتو و اتحادیه اروپا را دنبال کرده است .
از طرف دیگر اروپاگرایی کشورهای شرق اروپا بـه مـوازات نزدیک شدن آنها به ایالات متحده صورت می گیرد؛ چنانکه کلیه اعضای جدید اتحادیـه اروپـا از ١٩٩٨ به ناتو نیز پیوسته اند و حمایت عمومی آنها از سیاسـت هـای آمریکـا در مـواردی چـون جنگ ایالات متحده در عراق و افغانستان وجود داشته است ضمن آنکه در این کشورها جـدیت برای کاستن از سلطه مسکو و ادغام در ساختارهای غربـی وجـود داشـته اسـت کـه منجـر بـه پاسخ های تند روسیه از جملـه ؛ جنـگ گرجـستان در ٢٠٠٨ و شناسـایی آبخازیـا و اوسـتیای جنوبی ، جنگ سایبری علیه استونی در ٢٠٠٧ و جنگ گازی با اوکراین در ٢٠٠٩ شـده اسـت .