چکیده:
از دوران صدر اسلام، مسلمانان نماز را به پیروی از پیامبر اکرم(ص) ادا میکردند. از همان زمان، گروههایی از خوارج به گرایش به رأی در تعداد نمازهای روزانه پرداختهاند. در دوران معاصر، قرآنیون به سبب کنار گذاشتن سنت و انکار آن در معرفت دینی و تفسیر قرآن، به تفسیرهای مختلفی از نماز بر اساس آیات قرآن دست زدهاند. در این نوشتار با تقسیم قرآنیون به چهار گروه، به مطالبی چند از دیدگاههای آنها دربارة استنباط نمازهای پنجگانه و تعداد آنها از آیات قرآن، تعداد رکعات، شکل ظاهری نماز، بحث در مواردی چون وضو، استقبال قبله و جهر و اخفات پرداخته است و به نقد دیگاههای قرآنیون در این باب میپردازیم. در سیر بحث، به چهار گروه از قرآنیوناشاره شده است که عبارتند از: گروه عبدالله جکرالوی، گروه احمدالدین، گروه سید رفیعالدین، گروه مجملین. هر یک از این گروهها انحرافاتی دارند که به بررسی و نقد آنها میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
در ایـن نوشتار با تقسیم قرآنیون به چهار گروه ، به مطالبی چند از دیدگاه های آنها دربارة استنباط نمازهای پنجگانه و تعداد آنها از آیات قرآن ، تعداد رکعات ، شکل ظـاهری نمـاز، بحـث در مواردی چون وضو، استقبال قبله و جهر و اخفـات پرداختـه اسـت و بـه نقـد دیگـاه هـای قرآنیون در این باب میپردازیم .
در این مقاله ، محمد توفیق صدقی ذیل بحث در رکعات نماز، با استناد بـه آیـات ١٠١ و ١٠٢ نساء استدلال میکند که عدد واجب برای رکعات نماز، دو رکعت است (ر.
٢ـ٢ـ٣) استنباط از آیۀ ٧٨ سورة اسراء در تعیین وقت نمازهای پنجگانه برخی بر این اعتقادند که آیۀ أقم الصلاة لدلوک الشمس إلی غسـق اللیـل وقـرآن الفجر إن قرآن الفجر کان مشهودا به پنج نمـاز روزانـه اشـاره دارد؛ بـه ایـن معنـی کـه دلوک الشمس به نماز ظهر و غسق اللیل به نماز عشاء اشاره دارنـد و نمـاز عصـر و مغرب در فاصلۀ این دو قرار دارد (ر.
عدد رکعاتی که در اوقات مختلف از روز میخواند نیز متفاوت بود؛ مثلا نماز صبح را چهار رکعت و ظهـر ده یـا دوازده رکعت میخواند، ولی چیز ثابتی که مورد توجه داشـت ، ایـن بـود کـه در هـر وقت ، کمتر از دو رکعت نمیخواند و خـود را مقیـد بـه عـدد مخصوصـی نمـیکـرد» (همان : ٥١٩).
در نقد دیدگاه محمد توفیق صدقی، باید بگوییم کـه او مبنـای اسـتدلال خـویش را ایـن میداند که چون نماز در حال خوف ، قصر است ـ و این قصر را معنا میکند بـر یـک رکعـت ـ پس در حال غیرخوف ، نماز ایشان بیش از یک رکعت و حداقل دو رکعت است و عدد خاصـی را برای نماز معین نمیداند.