چکیده:
فرآیند گردش آب و دفع فضولات بدن از طریق کلیه ها، در طب سنتی ایران جایگاهی ویژه و تخصصی دارد. داروهای مدر در طب سنتی عمدتا جهت دفع بخشی از فضولات و مواد زائد موجود در عروق و یا بافت ها به کمک آب و سیستم ادراری، به کار می روند، بدین صورت که این داروها ضمن گسیل داشتن بخشی از مواد زائد (به ویژه مواد زائد رقیق مائی) به سوی سیستم ادراری و با دفع این فضولات، به کنترل و یا درمان بیماری ها کمک می کنند. برخلاف داروهای دیورتیک در طب نوین که عمدتا مسوول دفع آب از بدن و کمک به کنترل بیماری هایی همچون نارسایی احتمالی قلب آسیت، ادم ریوی، ادم اندام ها و فشار خون بالا بوده و تبعاتی همچون برهم زدن تعادل الکترولیت ها را به دنبال دارد، داروهای مدر طب سنتی برخلاف داروهای دیورتیک در طب نوین، به تناسب نوع ماده زائد بدن، انتخاب شده و هر دارو در دفع نوع خاصی از مواد زائد تاثیر بیشتری می گذارد. این مطالعه، یک مطالعه کتابخانه ای بوده که در آن مفهوم داروهای مدر، موارد تجویز و احتیاطات استفاده از آن ها بر مبنای منابع طب سنتی ایران بیان شده و مکانیسم اثر آن ها با داروهای دیورتیک مورد استفاده در طب رایج مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج این مطالعه می تواند بینش خواننده را با گستره عملکرد داروهای مدر توسعه داده و به پزشکان در تجویز بهینه داروهای گیاهی مدر کمک نماید.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله با استفاده از منابع به جامانده از پزشکان بزرگ پارسی، مانند رازی، اهوازی، ابن سینا، جرجانی و دیگر پیروان آن ها چون ابن نفیس ، ارزانی و عقیلی شیرازی، موضوعات اولیه از جمله مفاهیم واژه مدر، مکانیسم اثر، داروها و سایر موارد استخراج و پس از بازبینی و ویرایش دسته بندی شده ، در چند سر فصل مورد بحث قرار گرفتند، سپس با بررسی خصوصیات ، دسته بندی، مکانیسم عمل و جایگاه درمانی داروهای دیورتیک در منابع طب نوین ، مقایسه ای اجمالی بین این دو دسته صورت گرفت ، اگرچه برای جمع بندی موضوع ، از محتوای اغلب کتب پیش گفت ، بهره گیری شد، لیکن جستجو و بررسی برخی از جوانب موضوع ، متناسب با محتوای متون و نظرسنجی از اساتید، در برخی از منابع به صورت اختصاصیتر انجام شد که برای مثال به موارد زیر اشاره میشود: کتب تخصصی طبی: ـ کتاب «قانون در طب » بوعلی سینا به طور کامل مورد جستجو قرار گرفت و کل واژگان «مدر» به کاررفته در آن بررسی و مطالب متناسب با محتوا در سر فصل مربوطه قرار گرفت .
A survey on Diuretic Medicines based on Iranian Traditional Medicine Mahdi Yousefi Roshanak Salari Omid Sadeghpour Abstract There is a special notice on waste material excretion and water circulation in Persian medicine.