چکیده:
عراق از زمان استقلال تاکنون و به دلایل متعدد یکی از دل نگرانی های اصلی سیاست خارجی ایران بوده است، چراکه تحولات عراق به آسانی و به سرعت امنیت ایران را تح تاثیر قرار می دهد. مقاله حاضر تلاش می کند تا نشان دهد اشغال عراق توسط آمریکا در سال 2003 ، سیاست خارجی ایران در قبال عراق را به ضمیمه و دنباله ای از سیاست خارجی ایران در قبال آمریکا تبدیل نموده است. بر این اساس ایران سیاستی محتاطانه در قبال تحولات عراق پیش گرفت که هدف آن اعاده نظم و ثبات به این کشور و در عین حال بسیج نمودن شیعیان این کشور برای رسیدن به سهمی عادلانه از قدرت سیاسی در عراق بود. این مقاله نشان خواهد داد که به علت اشتباهات سیاسی آمریکا، مقاومت فزاینده مردم عراق در قبال اشغال گری و نیز روابط نزدیک با سازمان های سیاسی شیعی، ایران در نیل به این اهداف تا حدود زیادی موفق بوده است. بر این اساس، پیامد اصلی اشغال عراق تضعیف هژمونی آمریکا در خاورمیانه و مهم تر از آن بسط و توسعه قابل ملاحظه نفوذ ایران در خاورمیانه بوده است.
خلاصه ماشینی:
به موازات اينها حضور گروه هاي معارض عراقي نظير حزب الدعوه و مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق به مدت قريب به ٢٥ سال ، حضور فعالانه آنها در جنگ تحميلي (١٣٦٧ـ١٣٥٩) عليه رژيم بعث ، و ارتباط نزديک اين دو گروه با سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و بيت مقام معظم رهبري در اعتلاي جايگاه عراق در ديپلماسي خارجي ايران نقش مهمي ايفا نموده است .
با توجه به خصومت ميان تهران و واشنگتن ، دولت ايران دو هدف را در عراق تعقيب نمود: اول اينکه اجازه ندهد ايران طعمه ارتش اشغال گر آمريکا قرار گيرد؛ دوم اينکه مانع از آن گردد که آمريکا بتواند در عراق نيز مانند افغانستان حکومتي دست نشانده بر سرکار آورد.
اين مقاله تلاش ميکند تا نشان دهد که به علت اشتباهات سياسي آمريکا در عراق ، مقاومت فزاينده مردم عراق در قبال اشغال گري ، و نيز روابط نزديک با سازمان هاي سياسي شيعي ايران در نيل به اين اهداف تا حدود زيادي موفق بوده است .
اما بايد توجه داشت که حتي در سال ١٣٦٩ به هنگام اولين جنگ خليج فارس که آمريکا با کسب مجوز از سازمان ملل دست به اقدام نظامي عليه عراق زده بود، باز هم ايران با اين اقدام مخالفت نموده بود.
از ديدگاه دولت ايران سياست هاي غلط آمريکا در عراق اين کشور را به دامي بزرگ براي نيروهاي آمريکايي تبديل کرده بود.