چکیده:
تنبیه یکی از روش های مهم تربیتی است که مورد تایید عقل و دین است؛ چنانچه در قرآن نمونه هایی از کاربست این عنصر تربیتی مشاهده می گردد. نوشتار حاضر، می کوشد تا اصول تنبیه را، با نگاهی کاربردی، از دیدگاه قرآن گزارش، تبویب و تحلیل نماید. از مجموع مباحث می توان نتیجه گرفت که روش تنبیه از دیدگاه قرآن، روش تربیتی اولی نیست تا در تمام حالات بتوان از آن نتیجه مطلوب گرفت، بلکه یک روش تربیتی ثانوی است که از لحاظ مرتبه و ارزش، متاخر از همه روش های ممکن در اصلاح رفتار است.
خلاصه ماشینی:
اصول تنبیه از دیدگاه قرآن (تاریخ دریافت: 3/10/93 ؛ تاریخ پذیرش: 10/3/95) سید محمدرضا موسوی شوشتری، 1 حسن فشانجردی 2 ، محمد برادران علاف، 3 چکیده تنبیه یکی از روشهای مهم تربیتی است که مورد تأیید عقل و دین است؛ چنانچه در قرآن نمونههایی از کاربست این عنصر تربیتی مشاهده میگردد.
یکی از نویسندگان معاصر (حسینی، 1391: 109) آیات تنبیه را به سه دسته تقسیمبندی کرده است: 1ـ تنبیه به عنوان مجازات حقوقی (حد و تعزیر): قرآن کریم در بخشی از آیات، برای بعضی از جرمها، مجازاتهای خاصی را تعیین کرده است؛ برای نمونه در مورد مرد و زن زناکار می فرماید: «هر یک از مرد و زن زناکار را صد تازیانه بزنید؛ و نباید رأفت نسبت به آن دو شما را از اجرای حکم الهی مانع شود، اگر به خدا و روز جزا ایمان دارید؛ و باید گروهی از مؤمنان آن را مشاهده کنند.
نتیجهگیری بر اساس آنچه گفته آمد، بر موارد زیر به عنوان خلاصه و نتیجه بحث تأکید میشود: 1ـ در دین اسلام استفاده از روشهای غیرتنبیهی نسبت به تنبیه اولویت دارد؛ زیرا قرآن به کرامت ذاتی انسان معتقد است و از راه تشویق به کار نیک، به تربیت افراد سالم میکوشد و از این طریق زمینههای رفتارهای نامطلوب را از بین می برد.
قرآن کریم با توجه به رعایت مراتب گوناگون پاداش وکیفر از عوامل مختلفی مانند عوامل مادی و غیرمادی، عاطفی و غیرعاطفی برای تشویق و تنبیه استفاده کرده است، ولی با این وجود تنبیه، آخرین مرحله است.