چکیده:
بهرام چوبینه سردار بزرگ ساسانی، نقش عمدهای در تحوّلات سیاسی و نظامی اواخر عهد هرمزد چهارم و اوایل عهد خسرو پرویز دارد و شرح ماجراجوییهای وی در بخش تاریخی شاهنامه، زمینه مناسبی را برای خلق حماسهای زیبا، فراهم کرده است. بررسی دقیق محتوای این داستان، بروشنی حاکی از حضور عناصر و شاخصههای سرودهای حماسی، به سبک حماسههای بخش پهلوانی شاهنامه است. شخصیت برجسته بهرام چوبینه نیز با وجود همه کاستیهایی که نسبت به یک قهرمان شکستناپذیر دارد، در اشعار فردوسی، در قالب پهلوانی حماسه آفرین معرفی شده که دارای وجوه اشتراک فراوانی با جهان پهلوان شاهنامه، رستم دستان است. این واقعیت حاکی از آن است که فردوسی در جریان به نظم کشیدن تاریخ ایران باستان، هر کجا که اقتضا میکرده است، وقایع تاریخی را دستمایه سرودن حماسههای شورانگیز قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
بررسی وتحلیل ویژگیهای حماسی داستان بهرام چوبینه در شاهنامه فردوسی نویسندگان محمد طاهری / 1؛ محمد مومنی ثانی2 1استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا 2MA of Persian language and literature, Bu-Ali Sina University چکیده بهرام چوبینه سردار بزرگ ساسانی، نقش عمدهای در تحولات سیاسی و نظامی اواخر عهد هرمزد چهارم و اوایل عهد خسرو پرویز دارد و شرح ماجراجوییهای وی در بخش تاریخی شاهنامه، زمینه مناسبی را برای خلق حماسهای زیبا، فراهم کرده است.
داستان بهرام چوبینه که در ادامه به واکاوی دقایق حماسهپردازی فردوسی در آن خواهیم پرداخت؛ از معدود داستانهای بخش تاریخی شاهنامه است که شاعر مجال آن را پیدا کرده که اندکی از حال و هوای تاریخ بیرون آمده و با استفاده از فضایی که ماجراهای زندگی این سردار ماجراجوی عهد ساسانی، درکشاکش با هرمزد ساسانی و پسرش خسروپرویز، بهوجودآورده است؛ بار دیگر، هرچندکوتاه و نافرجام، به حماسهسرایی بپردازد.
از آنجا که برای بررسی دقیق ویژگیهای حماسی این داستان، لازم است مقایسه وسنجشی میان روایت تاریخ و باز آفرینی حماسی آن به دست فردوسی، صورت گیرد، در ادامة این مقال، نخست با استفاده از منابع معتبرکهن و معاصر، سیمای تاریخی بهرام چوبینه باختصار ارائه خواهدگردید، سپس با ارائة خصوصیاتی که منابع معتبر متأخر مربوط به انواع ادبی، درباب خصوصیات متون حماسی برشمردهاند، نشان خواهیم داد که فردوسی در بخش تاریخی شاهنامه که به علت تبیین صرف وقایع تاریخی مجال چندانی برای حماسه پردازی در اختیار نداشته است؛ با دستمایه قراردادن حوادث زندگی این سردار بزرگ دورة ساسانی، درپی آفرینش حماسهای زیبا به شیوة داستانهای بخش حماسی شاهنامه بودهاست.