چکیده:
در پژوهش حاضر ضمن بررسی اطلاعات پزشکی و جایگاه علم پزشکی در ایران باستان و تاثیر بسزایی که دین در علم پزشکی دوره هخامنشی ، و همچنین پزشکان بیگانه که اغلب در دربار سلاطین هخامنشی مشغول بکار بوده اند. با مراجعه به متون دینی تاریخی به پیشه ارزشمند پزشکی در دوره هخامنشیان پرداخته است. و همچنین به نقش مغان و موبدان بعنوان پزشکان اولیه ایران باستان یاد کرد . در پزشکی ایران باستان، قوانین متقن پزشکی وجود داشته و علم پزشکی همگام با تمدن آن روزگاران، رشته های مختلف و دستاوردهای متفاوتی داشته است که از طریق جنگ ها و رفت و آمدهای ایرانیان و یونانیان به تمدن یونان منتقل و به نام آنها شهره گردید. پزشکی در ایران باستان برپایه پزشکی اوستایی بود که ردپای آنرا می توان در برخی متون به جای مانده ی پهلوی دنبال کرد ، واز سویی دیگرمراوداتی نیز با سرزمینهای هم جوار ایران از جمله مصر و،یونان و روم داشتند.که از آن میتوان به نقش پزشکان یونانی و مصری در دربار هخامنشیان اشاره کرد. مطالب مربوط به پزشکی هخامنشیان به طور پراکنده در کتب دینی از جمله کتابهای سوم دینکرد، وندیداد و اوستا و مورخان یونانی آمده است .
خلاصه ماشینی:
") بررسی نماید و بیان کنند که نقش دین و باورهای دینی مردم در علم پزشکی باستان به چه صورت بوده است و چگونه موبدان و مغان زرتشتی به عنوان متولیان دینی در امور پزشکی و درمان جایگاه خود را استوار نمودند و ریشه های تاریخی حضور پزشکان خارجی بر پزشکی ایران باستان در دوره های هخامنشیان تاثیر پذیری و تاثیر گذاری آن بر پزشکی ایران باستان را مورد بررسی قرار دهد و اینکه دانش پزشکی در ایران باستان تحت چه شرایطی رونق گرفت.
در فروردین یشت بند 25 از حکیمی به نام سئنا نام برده شده که حوزه درس داشته و دانشجویانی به گرد او جمع می آمده اند و نیز در اوستا از یک پزشک ایرانی (تهرتیا) که او خواص گیاهان و نباتات را می دانسته و بوسیله آنها بیماران را معالجه می نموده است که در همان کتاب مذهبی که تاریخ آنرا تا 3000 سال پیش تخمین زده اند بسیاری از امراض از قبیل تب های مختلف، مخملک، دمل، خارش، ضعف اعصاب، لرز، سنگ مثانه، زخم و انواع دیگری از ناخوشی ها نام برده شده که دلالت بر وجود پزشکان حاذقی می نماید که این دردها را تشخیص و معالجه می نموده اند( سلیم،1390 : 288).
( پزشکی در این دوره جنبه نیمه الهی داشته و اغلب در اختیار مغان بوده است ) بزرگترین و مشهورترین شورش آنها که توسط گئومات مغ صورت گرفت، نتیجه ای جز سرکوبی و قتل تعداد زیادی از آنان را دربر نداشت و بدین ترتیب مغان و موبدان که به تبع باورهای مذهبی، حاملان سنت های پزشکی ایرانیان قدیم مبتنی بر عناصر اربعه بودند به دنبال محیط مساعدتر، به کشورهای غربی همچون یونان آمده و دانش پزشکی خودشان را هم که براساس فرضیه طبایع چهارگانه بود، به آنجا منتقل کردند."