چکیده:
برنامه سوم توسعه طی سال های ١٣٨٣-١٣٧٩به مرحله اجرا در آمد. این برنامه دارای بیست وشش فصل و شامل سه حوزه فرابخشی، بخشی و نظارت و اجرا است . برنامه سوم توسـعه بـا اسـتفاده از تجربه و عملکرد برنامه های اول و دوم توسعه توسط دولت اصلاحات تهیه و تدوین شد. مهـم تـرین اهداف برنامه سوم توسعه شامل اصلاحات اداری و مدیریتی، رشد اشـتغال ، اصـلاح امـور مالیـاتی، خصوصیسازی و افزایش رشد اقتصادی کشور است . اهم کامیابیها و موفقیـت هـای برنامـه سـوم عبارتند از: ایجاد حساب ذخیره ارزی؛ رشد سرمایه گذاری خارجی؛ اصلاح نظام ارزی (یکسان سازی نرخ ارز و ثبات در بازار ارز)؛ اصلاح و آزادسازی بازار مالی کشور؛ اصلاح نظام بودجه ریزی؛ نرخ رشد اقتصادی به نسبت مطلوب ؛ کاهش تقریبی نرخ تورم ؛ توجه بـه علـم و فنـاوری و حـوزه تکنولـوژی اطلاعات و اصلاحات اداری و مدیریتی. همچنین مهم ترین ناکامیهای برنامه سوم توسعه عبارتنـد از: افزایش بیرویه واردات ؛ افزایش کند صادرات غیرنفتی؛ افزایش حجم نقدینگی؛ وابستگی شـدید بودجه به درآمدهای نفتی؛ روند ناقص و کند خصوصیسازی؛ هدفمندنبودن یارانه ها؛ عـدم وصـول درآمدهای مالیاتی و رشد اشتغال پایین .
خلاصه ماشینی:
اهم کامیابیها و موفقیـت هـای برنامـه سـوم عبارتند از: ایجاد حساب ذخیره ارزی؛ رشد سرمایه گذاری خارجی؛ اصلاح نظام ارزی (یکسان سازی نرخ ارز و ثبات در بازار ارز)؛ اصلاح و آزادسازی بازار مالی کشور؛ اصلاح نظام بودجه ریزی؛ نرخ رشد اقتصادی به نسبت مطلوب ؛ کاهش تقریبی نرخ تورم ؛ توجه بـه علـم و فنـاوری و حـوزه تکنولـوژی اطلاعات و اصلاحات اداری و مدیریتی.
در حـالی کـه برنامـه سـوم بـر اسـاس ضـرورت هـا و چالش های اساسی کشور در سال های آتی برنامه نظیر جوانی، افـزایش سـطح اشـتغال ، افـزایش میزان رشد اقتصادی، کاهش تصـدیهـای دولـت (خصوصـیسـازی)، توسـعه منـابع انسـانی و همچنین توسعه فناوری و بهره مندی از منابع و امکانات کشور تدوین شد (گـزارش اقتصـادی و ترازنامه سال ١٣٨٣ بانک مرکزی: ٢٦).
گفتنی است متوسط عملکـرد نـرخ تـورم در دوره برنامه سوم توسعه در حدود ١٤/١ درصد بوده است که نه تنها در مقایسه بـا هـدف پـیش بینـی شده برنامه (١٥/٩) کمتر نشان میدهد، بلکه در مقایسه با نرخ تورم ١٣٧٨ (٢٠/١ درصـد) نیـز کمتر بوده است (گزارش اقتصادی سال ١٣٨٣ و نظارت بر عملکـرد برنامـه سـوم توسـعه : ٤٢).
ارقام مذکور متعلق به سال های ٨٢-١٣٧٩ است ، اما در طـی برنامه سوم توسعه (٨٣-١٣٧٩) واردات کالا و خدمات در همین مدت با رشـد متوسـط سـالانه ٢٤/٢ در مجموع معادل ١٦٠ میلیارد دلار بود که در مقایسه با رقم پیش بینـیشـده برنامـه ٣١ درصد بیشتر است (گزارش اقتصادی سال ١٣٨٣ و نظارت بر عملکرد برنامه سـوم توسـعه : ٥٣- ٥٢).