چکیده:
هدف از اين تحقيق، بررسي و توصيف نظام آوايي گويش جوشقان قالي است. اين گويش يكي از گويش هاي مناطق مركزي ايران است و تاكنون پژوهش مستقلي درباره آن انجام نشده است. تحقيق حاضر كه اولين بررسي نظام مند درباره گويش جوشقان قالي است، نظام آوايي اين گويش را ـ شامل آواشناسي، فرايند واجي و ساختمان هجا ـ تجزيه و تحليل مي كند. در اين مقاله، فرايندهاي آوايي اين گويش نظير ابدال، ادغام، قلب، افزايش و... بررسي شده و در برخي از موارد، مقايسه اي اجمالي با گويش هاي مناطق مجاور صورت گرفته است. بخش ديگر اين مقاله به بررسي واحدهاي زبر زنجيري گويش پرداخته است. از واحدهاي زبر زنجيري، تنها مبحث تكيه بررسي شده و نتايج نشان مي دهد كه با فارسي معيار تفاوت دارد. در بخش پاياني اين پژوهش، پاره اي از شباهت هاي آوايي زبان جوشقان قالي با زبان هاي باستاني مورد تحليل قرار گرفته است. در مجموع مي توان گفت كه نظام آوايي گويش جوشقان قالي شباهت زيادي به فارسي معيار دارد و مانند فارسي، داراي 23 همخوان و 11 واكه است.
خلاصه ماشینی:
پژوهش نامه کاشان شمارة ششم (پپاپي ١٤) در کلمات زير نيز اين ابدال ديده ميشود با اين تفـاوت کـه ابتـدا واکـۀ بلنـد /u/ در بهار و تابستان ١٣٩٤هجاي اول کلمه به واکۀ بلند /i/ تبديل و سپس واکۀ بلند /̂a/ به /u/ بدل ميشود: 66 طوفان : [tifun] →n/tufa/ اين ابدال در زبان ها و گويش هاي مناطق مجاور ازجمله کامو و ميمه ديده مي شود.
٧. همخوان /t/ پاياني در جايگاه پس واکه اي در بيشتر واژه ها حذف ميشود: پژوهش نامه کاشان شمارة ششم (پپاپي ١٤) زيارت : [̊raziya] →rat/ ziya/ بهار و تابستان ١٣٩٤ ذرت : [̊zora] →zorrat/ / 68 در گويش ميمه و کامو نيز چنين حذفي وجود دارد.
افزايش در گويش جوشقان قالي و مناطق مجاور ازجمله کامو، ميمه و قهرود، نمونه هايي از اين فرايند واجي وجود دارد: برخي از نمونه هاي افزايش را در واژه هاي زير ميتوان مشاهده کرد: هاون : [vangha] →van/ha/ پژوهش نامه کاشان بالش : [mlesba] /̌lesba/٧ شمارة ششم (پپاپي ١٤) → بهار و تابستان ١٣٩٤ آلو: [̊luga] →lu/a/ 70 راديو: [diyunra] →diyo/ra/ هوو: [havuq] →havu// درو: [dorun] →dero// واحدهاي زبر زنجيري «پس از آنکه زنجيرة گفتـار را بـرش داديـم و آن دسـته از مختصـه هـاي آوايـي را کـه توصيفشان در چهارچوب واحدهاي زنجيري امکان پذير است تعيـين نمـوديم ، تعـدادي مختصۀ آوايي به جا ميماند که در هيچ يک از واحدهاي زنجيري نميگنجـد، زيـرا ايـن مختصه ها اولا همزمان با بيش از يک واحد زنجيري توليد مي شوند، ثانيا جايگاه آن ها در زنجيرة گفتار، متغير است .