چکیده:
انقلاب ها عموماً محصول ائتلاف نيروهاي سياسي يا عقيدتي گوناگون هستند كه بر سر ضديت با رژيم موجود، به اتفاق نظر رسيده اند. در ايران نيز نيروهاي سياسي گوناگوني با ايدئولوژي هاي متفاوت به مخالفت با رژيم پهلوي پرداختند و به ائتلاف دست زدند. در اين ميان رهبري امام خميني(ره) عامل اصلي پيوند دهنده اين ائتلاف بود. براين مبنا پرسش اين تحقيق، چگونگي شكل گيري ائتلاف انقلابي نيروها و جريان هاي سياسي غير معتقد به اسلام گرايي سياسي با اسلام گرايان به رهبري امام خميني(ره) در انقلاب اسلامي ايران و فروپاشي آن است. روش تحقيق ما در اين مقاله، مطالعه ي موردي و تكنيك تحليل ما، رديابي فرايند و واحد تحليل نيروهاي سياسي مي باشد. يافته هاي تحقيق بيانگر آن است كه گروه هاي مورد بررسي لاجرم ضرورت پيوستن و همراه شدن با موج گسترده ي نيروهاي اسلام گرا به رهبري امام خميني(ره) را احساس كردند، اين نيروها به تدريج از نخستين روزهاي پس از پيروزي و در جريان نهادسازي انقلاب، يكي پس از ديگري با جريان كلي اسلام گرايان به تعارض و اختلاف رسيدند و نهايتاً از ائتلاف حذف شدند.
خلاصه ماشینی:
"فرایند انقلاب که فراگیر شد، دیگر سازمان حتی فرصت نکرد که در مورد شرکت اعضا و هواداران خود در آن، دستورالعمل مشخصی صادر کند و این خود اعضا و هواداران بودند که بنابر دیدگاه و میل خود با این مسأله برخورد کردند و در جریان قیام مردم در چند نقطه از تهران شرکت کردند (همان: 267-269) از سوی دیگر، تنها در پی پیروزی انقلاب و در 22 بهمن 1357 بود که با انتشار بیانیهای برای اولین بار به حمایت از انقلاب اسلامی و رهبری آن پرداخت (میرعلیمحمدی، 1372:267).
اما ائتلاف شکل گرفته در آستانهی انقلاب کار را برای امام خمینی(ره) و جریان اسلامی آسان کرد و چنانچه اشاره شد، پیوستن جبههی ملی به ائتلاف انقلابی اگر چه تعیینکننده نبود از این حیث اهمیت داشت که با رژیم همکاری نکرد و بختیار را در تشکیل کابینه همراهی نکرد که اگر این کار را میکرد احتمالا پیروزی انقلاب برای مدتی به عقب میافتاد.
بعد از پیروزی انقلاب نیز اختلافات ایدئولوژیک و عقیدتی سر برآوردند و هر نیروی سیاسی دیر یا زود بهخاطر ایدئولوژی خود و منافع گروهی در تقابل با جمهوری اسلامی ایران و مردم قرار گرفت چرا که بعد از انقلاب، نیرو های سیاسی به هدف اولیهی خود که انقلاب بود و منافع عام خویش رسیده بودند و بهدنبال تحقق بخشیدن به اهداف ایدئولوژیک و منافع گروهی خود بودند و این امر زمینه را برای بروز اختلافات و معاضدت با نظام جمهوری اسلامی و اسلامگرایان فراهم و راه مقابله آنها با نظام را باز و در نتیجه علت اصلی فروپاشی و انحلال آنها را باعث گردید."