چکیده:
اهمیت عزلت و خلوتگزینی عرفانی در روایات به منزله انس با خدا و دوری از مردم است. به طوریکه آن را یکی از برنامههای سعادت انسان میدانند. مقاله پیش رو درصدد پاسخ به این مسئله است که حدود عزلت و خلوتگزیدن در روایات چگونه است. در این مقاله سعی شده است روایات معصومین (علیه السلام) را در رابطه با عزلت عرفانی مورد توجه قرار دهد. و فواید و آفات آن را بطور اجمال ذکر کند. و همانگونه که در روایات اجازه داده شده است که افراد از این مقوله استفاده کنند، به همان اندازه تاکیده شده از آن دوری گزینند.
خلاصه ماشینی:
"در تفسیر هدایت، در شرح آیه 187 سوره بقره آورده است که: «اسلام عزلت و انزوای کامل از مردم را روا نداشته است، چه این کار مسئولیت انسان را در زندگی و نقشی که باید در اصلاح آن داشته باشد، از میان میبرد; ولی عزلت جستن موقتی را برای آنکه شخص مسلمان عزیمت و آرزو پیدا کند، و نیرومندتر از پیش به زندگی باز گردد، جایز دانسته است.
در روایات آمده است که یونس بن ظبیان گوید: امام صادق علیهالسلام فرمود: خداوند به یکی از پیامبران بنی اسرائیل وحی فرستاد اگر میخواهی فردا در مقام قرب با من ملاقات کنی در دنیا تنها و دور از مردم زندگی کن، همواره مهموم و محزون باش و از مردم بترس.
3-رهایی یافتن از مردم و حفظ دین به وسیله گریختن از آنان: در حدیثی از امام صادق(علیهالسلام) آمده است: اگر بتوانی که از خانهات بیرون نروی چنین کن، زیرا هنگامی که بیرون نروی غیبت نخواهی کرد، و دروغ نخواهی گفت و حسد نمی ورزی و ریا نمی کنی و تصنع و مداهنه نخواهی کرد( شیخ حر عاملی، 1380، ص231) همچنین امام امیرالمؤمنین(علیهالسلام) می فرمود: سلامت دین در گوشهگیری از مردم است.
حضرت صادق (ع) فرمود: عجب و تمام عجب از کسی است که به سبب اعمال و عباداتش خود بینی پیدا کند، و او نمیداند که عاقبت امر و انجام کارش چگونه خواهد بود(منسوب به جعفر بن محمد، 1360، ص167).
4-غافل شدن از عیوب خویش: یکی دیگر از آفتهای عزلت و گوشهنشینی این است که انسان چون با دیگران مراوده ندارد عیوب خود را نمیبیند چرا که پیامبر اکرم فرمودند: «مؤمن اخ المؤمن و هو عینه و مرآته."