چکیده:
ابوبکر محمدبن موسی الواسطی از عارفان مشهور نیمة دوم سدة سوم و ربع اول سدة چهارم هجری است که اطلاعات معتبر اندکی از او به ما رسیده است . داراشکوه شاهزادة دانشمند و صوفی مشرب شبه قاره به واسطی اهتمام خاصی داشته و در اثر خود به نام حسناتالعارفین به او پرداخته است . در این مقاله این منقولات بررسی شده است .
خلاصه ماشینی:
"عمده اخبار دربارة زندگی او را سلمی در طبقات الصوفیه (سلمی ١، ص ٣٠٢) و نیز تاریخ الصوفیه ـ البته به نقل از خواجه محمد پارسـا در فصـل الخطــاب ـ (خواجـه محمـد پارسـا، ص٥١) نقـل کـرده اسـت و آنچــه در حلیة الاولیاء (اصفهانی ، ج١٠، ص٣٤٩)، البیاض و السواد (سیرجانی ، ص ٢٢٢)، الرسالة القشیریة (قشـیری ، ص٩٢)، کشف المحجـوب (هجـویری ، ص١٩٤)، طبقـات الصـوفیة هـروی (انصـاری ، ص٤٣٢)، مناقب الابـرار (ابـن خمـیس ، ص٤٩٥)، المنـتظم (ابـن جـوزی ١، ج٦، ص٢٦٢)، شـرح شطحیات (روزبهان بقلـی ، ص٤٠)، تـذکرة الاولیـاء (عطـار، ج٢، ص٢٦٥-٢٦٦)، تـاریخ الاسـلام (ذهبی ، ج٢٤، ص٣٢٠) و نفحاتالانس (جامی ، ص١٧٩) آمده بیشـتر تکـرار اطلاعـات سـلمی است .
از بررسی مجموعه اطلاعاتی که دربارة واسطی داریم برمی آید که نام و لقب او عبارت است از: ابوبکر محمد بن موسی الواسطی معروف به ابن الفرغانی (جز منـابع پیشـگفته نـک : سراج ، ص٢٢٨؛ سلمی ٣، فیلم شـمارة ٢٠٧٧ کتابخانـة مرکـزی دانشـگاه تهـران ، گ٣٣ ر).
با بررسی اقوالی که داراشکوه در این کتاب از واسطی نقل و شرح کرده اسـت معلـوم می شود که داراشکوه در تألیف حسنات العارفین جز شـرح شـطحیات روزبهـان بـه آثـار دیگری هم مراجعه داشته است .
در شرح شطحیات آمده است (روزبهان بقلی ، همان جا) این قول فقط از طریـق روزبهـان نقل شده است و در سایر م̂Hخذی که مورد رجوع ما بوده نیامده است .
در شرح شطحیات آمده است (روزبهان بقلی ، ص ٣١١) این قول فقط از طریق روزبهـان نقل شده است و در سایر م̂Hخذی که مورد رجوع ما بوده نیامده است ."