چکیده:
مقاله پيش رو در جست وجوي الگوهاي مكاني روندهاي مقدار بارش دوره سرد سال براي ايران طي سال هاي 1950 تا 2009 است. به اين منظور، از داده هاي ماهانه بازسازي شده مركز اقليم شناسي بارش جهاني با جداسازي مكاني 5/0Í 5/0درجه در ايران (از 44 تا 5/63 درجه طول شرقي و 25 تا 40 درجه عرض شمالي) استفاده شد. ارزيابي داده هاي شبكه اي با استفاده از 190 ايستگاه كشور با بهره گيري از روش رگرسيون وزن دار جغرافيايي مبين 76/0 =R2 بود. تحليل اكتشافي زمين آمار با استفاده از روش هاي خودهمبستگي فضايي عمومي و محلي صورت گرفت. نتايج خودهمبستگي فضايي عمومي نشان داد كه داده هاي بارش كشور در تمام ماه ها، داراي خودهمبستگي فضايي مثبت معني داري (الگوهاي خوشه اي) است. آزمون خودهمبستگي فضايي محلي نشان داد كه هر ماه، اقليم بارشي خود را دارد. تحليل روند مقادير موران عمومي با استفاده از آزمون ناپارامتريك تاو كندال نشان داد كه تغييرات الگوهاي مكاني بارشي در هيچ يك از ماه ها، روندهاي كاهشي و افزايشي چندان معناداري ندارند. مقايسه زمان رويداد مقادير شاخص موران عمومي پايين با زمان خشكسالي ها بيان كننده ارتباط تنگاتنگي بين تغييرات مقادير شاخص موران تضعيف شده و وقوع خشكسالي هاي فراگير ايران است. پيشنهاد مي شود شواهد كم آبي هاي كشور در توزيع زماني- مكاني ديگر متغيرهاي اقليمي همچون دما و تبخير جست وجو شود.
خلاصه ماشینی:
در ایران ، پژوهش های گذشته نتایج متفاوتی را بسته به منطقۀ مد نظر و روش های جست وجو یا دورة زمانی بـه کـار برده شده به دست داده است ؛ برای نمونه رضیئی و همکاران (١٣٨٤: ٨١) در پژوهشی با عنـوان «بررسـی رونـد بارنـدگی سالانه در مناطق خشک و نیمه خشک مرکزی و شرق ایران » روند تغییرات بارندگی در ٧٩ ایستگاه ایـن منطقـه ، طـی٣٦ سال را با استفاده از آزمون های ناپارامتری بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که در این منطقه ، اثری از تغییر اقلـیم در این دوره وجود ندارد؛ هرچند که در برخی ایستگاه ها با کاهش بارندگی و در برخی دیگر با افزایش روبـه رو بـوده ایـم ؛ امـا مقدار بارش در بیشتر ایستگاه ها، تغییر خاصی را نشان نمیدهد.
روش های تحلیل خودهمبستگی فضایی محلی و عمومی تا پیش از این ، بیشتر در پژوهش هایی در زمینۀ داده های آماری گسسته استفاده میشد؛ ازجمله آزمون خوشه بندی فضایی مقدار فعالیت بدنی و رابطۀ آنها با محیط ساخته شدة محلات (شورمن و همکـاران ، ٢٠٠٩: ٥) یـا اسـتخراج شـاخص هـا و الگوهای فضایی و زمانی آمارهای میل به مهاجرت (فرالی و همکاران ، ٢٠٠٦: ٣) و بررسـی اهمیـت نسـبی پراکنـدگی و پراکنش های محیطی جوامع حیوانات (کونیگ ، ٢٠٠٢: ٢٨٥) یا در پژوهشی دیگر از مرکز پژوهش فقـر روسـتایی ایـالات متحدة آمریکا (میندی و وبر، ٢٠٠٥: ١٤) که به بررسی ارتباط رشد مشاغل محلی و کاهش فقر پرداخته شده است .
Geographically Weighted Regression: The Analysis of Spatially Varying Relationships.