چکیده:
یکی از مهمترین مولفههای موثر بر تجارت کالاها، هزینههای حملونقل است که این متغیر تحت تاثیر فاصله بین کشورهای مبدأ و مقصد و نوع کالایی است که توسط شبکه بینالمللی ترانزیت کالا جابهجا میشود. این مطالعه با توجه به تاثیر دو متغیر نامبرده شده تحت عنوان اثرات مرزی و با بهرهگیری از یک الگوی جاذبه غیرخطی، روابط تجاری ایران و 30 شریک برتر تجاری آن را طی سالهای 1393-1371 با روش حداکثر درستنمایی نمای پوآسون مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاکی از این حقیقت است که به غیر از گروه کالایی بخش سوم (شامل چربیها و روغنهای حیوانی یا نباتی)، تمامی 20 گروه کالایی دیگر در سه سطح واردات، صادرات و کل تجارت تاثیرپذیری منفی از ناحیه فاصله بین دو کشور را دارا هستند و اثرات مرزی نقش برجستهای در توضیح الگوی تجاری- کالایی ایران و شرکای تجاریاش دارد. در واردات به ترتیب گروههای بیست و یکم (اشیاء هنری، اشیاء کلکسیون یا عتیقه)، اول (حیوانات زنده، محصولات حیوانی) و هفتم (مواد پلاستیکی و کائوچو)، در صادرات به ترتیب گروههای اول، دهم (خمیرچوب یا سایر مواد الیافی سلولزی، کاغذ یا مقوا برای بازیافت) و دوازدهم (کفش، کلاه، چترآفتابی، عصا، شلاق و تازیانه) و در سطح تجارت کل نیز به ترتیب گروههای بیست و یکم، اول و هفتم بیشترین تاثیر منفی را از جانب متغیر فاصله پذیرفتهاند.
Generally، transportation costs are one of the important factors on trade flows. This variable is affected by the distance between countries as well as type of traded goods by international transit network. By using a nonlinear gravity model and Poisson-Pseudo maximum likelihood method، this study tries to investigate the effects of these factors as border effects on Iranian trade flows with its 30 major partners during 1992-2014. The results show that except for third group of goods (animal or vegetable fats and oils)، import، export and total trade of the other 20 groups of goods have been negatively affected by distance between Iran and its partners and border effects have had an important role in this regard. Twenty-first group (Works of art، collector’s pieces and antiques)، first group (live animal and animal products) and seventh group (plastic and rubber) for import flow of goods، first group، tenth group (Pulp of wood or of other fibrous cellulosic material; recovered) and twelfth group (Footwear، headgear، sun umbrellas، walking – sticks، whips، riding - crops) for export flow of goods and finally twenty-first، first and seventh groups for trade flow of goods have respectively been influenced more by distance.
خلاصه ماشینی:
"همچنین از زمان ارائه الگوی جاذبه توسط اقتصاددان برنده جـایزه نوبـل تـین بـرگن ٥ (١٩٦٢)، این نظریه تکامل بسیار هدفمندی را طی نیم قرن مطالعه اقتصاددانان حوزه تجارت بین الملل طی کرده است و به دلیل ماهیت پویـای ایـن نظریـه همچنـان مباحـث جدیـدی از الگوسازی، تصریح و روش های تخمینی متنوع در خصوص این نظریه مطـرح مـیشـود کـه 1- Ricardo 2- Bergstrand and Egger 3- Deductive 4- Newton 5- Tinbergen اگرچه دستمایه اصلی تمام آن ها حول محور تولید ناخالص داخلـی و فاصـله جغرافیـایی دو کشور استوار است ، اما ظرافت ها و جنبه های نوآورانه قابل توجهی نیز در ایـن سـیر تـاریخی مشاهده میشود.
نمودار (٢)- طبقه بندی واردات و صادرات ایران بر اساس گروه های کالایی طی دوره ٢٠١٤ – ١٩٩٢ میلیون دلار ماشین آلات 10,000 8,000 فلزات 6,000 شیمیایی معدنی وسائط نقلیه پلاستیکی نباتی ٤٠٠٠ 2,000 هنری نساجی غذا یی - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 واردات صادرات ماخذ: گمرک جمهوری اسلامی ایران ٤- الگو و روش پژوهش سیلوا و تنیئرو (٢٠٠٦) در مقاله «لگاریتم جاذبه »١ با توجـه بـه ماهیـت نامسـاوی جنسـن و بـا اشاره به رابطه عنوان میکنند که اقتصادانان بـا غفلـت نسـبت بـه 1-The Log of Gravity دلالت های این نامساوی، این حقیقت را نادیـده مـیگیرنـد کـه در حالـت وجـود واریـانس ناهمسانی، تخمین های مبتنی بر الگوهـای نرمـال شـده لگـاریتمی از ضـرایب الگـوی خطـی لگاریتمی تورش دار هستند و در نتیجه تفاسیری که بر مبنای این ضرایب صورت مـیگیـرد، گمراه کننده است ."