چکیده:
در این مقاله با ارائه ی یک الگوی شبیه سازی و کاربرد رهیافت برنامه ریزی ریاضی اثباتی طی چند سناریو، به بررسی محصولات جایگزین ذرت دانه ای در الگوی کشت زیربخش زراعت حوضه آبی کرخه استان کرمانشاه پرداخته شده است . تاکید بر محدودیت آبی حاکم و توجه به بالا بودن سهم ذرت دانه ای با نیاز آبی بالا در الگوی کشت این استان از ضروریات انجام پژوهش صورت گرفته میباشند. در سناریوی اول که کاهش ١٠ درصدی منابع آب در نظر گرفته شد، با توجه به وجود محصولات با نیاز آبی بالاتر از ذرت ، این محصول سطح زیر کشت پایه خود را حفظ نمود. در سناریوی دوم کاهش ١٠ درصدی منابع آب به همراه افزایش قیمت محصولات به میزان پیشنهادی موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی اعمال گردید که تغییرات سطوح کشت با کمی تعدیل مشابه سناریوی پیشین بود. در سناریوی سوم علاوه بر مفاد سناریوی دوم قیمت محصولات استراتژیک الگو به میزان ٢٠% بیشتر از سایر محصولات در نظر گرفته شد. این سیاست موجب کاهش ٢٠ درصدی سطح زیر کشت ذرت در حوضه کرخه شد که در این حالت محصولات گندم ، کلزا و چغندرقند قابلیت جانشینی این محصول را داشتند. در سناریوی چهارم علاوه بر مفاد سناریوی دوم قیمت ذرت با توجه به قیمت وارداتی آن تعیین گردید. این سناریو که شرایط رقابتی ذرت را بهبود بخشید موجب افزایش دو برابری سطح کشت آن شد. لذا چنانچه مسئولین استانی به دنبال حذف تدریجی محصول ذرت دانه ای از الگوی کشت با توجه به محدودیت منابع آبی هستند، همانطور که سناریوی سوم نشان میدهد، بایستی از سیاست های حمایتی برای محصولات رقیب ذرت به منظور پوشش کاهش سود ناشی از عدم کشت آن استفاده نمایند.
خلاصه ماشینی:
مطالعه امکان سنجي جايگزيني ذرت با محصولات رقيب با تأکيد بر محدوديت آبي (مطالعه موردي : زير بخش زراعت حوضه آبي کرخه استان کرمانشاه ) فاطمه ماهيدشتي فارغ التحصيل مهندسي اقتصاد کشاورزي دانشگاه تهران غلامرضا پيکاني ماچياني دانشيار گروه اقتصاد کشاورزي، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزي، دانشگاه تهران اميرحسين چيذري استاديارگروه اقتصاد کشاورزي دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزي دانشگاه تهران چکيده در اين مقاله با ارائه ي يک الگوي شبيه سازي و کاربرد رهيافت برنامه ريزي رياضي اثباتي طي چند سناريو، به بررسي محصولات جايگزين ذرت دانه اي در الگوي کشت زيربخش زراعت حوضه آبي کرخه استان کرمانشاه پرداخته شده است .
جدول ٣-تغييرات سطح زير کشت نسبت به سال پايه درسناريوي دوم درحوضه کرخه سطح زير کشت (هکتار) محصول مشاهده (کاليبره ) پس از اعمال سناريو تغييرات درصد تغييرات شده 2 گندم 5/034 5/813 0/779 15/47 آفتابگردان 2/714 2/246 -0/468 -17/24 پياز 1/81 0/283 -1/527 -84/36 جو 2/99 3/848 0/858 28/69 چغندر قند 4/1 3/215 -0/885 -21/58 خيار 2/167 2/134 -0/033 -1/52 ذرت دانه اي 5/145 5/636 0/491 9/54 کلزا 3/5 4/074 0/574 16/4 گشنيز 0/3 0/201 -0/099 -33 گوجه 1/97 2/098 0/128 6/49 هندوانه 2/38 2/38 0 0 يونجه 1/83 1/497 -0/333 -18/19 کل 33/94 33/425 -0/515 -1/51 سطح بدون کشت 0/515 بازده ناخالص 15/84 46656000 341115580 294459580 (ريال ) مأخذ:يافته هاي پژوهش با توجه به اطلاعات ارائه شده در جدول ٣، مشاهده مي شود اگر همزمان با کاهش منابع آب ، قيمت هر يک از محصولات نيز مطابق سياست هاي اتخاذي دولت افزايش يابد، مجددا محصول پياز بيشترين کاهش سطح زير کشت را خواهد داشت .