چکیده:
مسئله تكثر و تنوع فرهنگي، از مسائلي است كه اكثر كشورهاي جهان با آن مواجه هستند و تلاش مي كنند در عرصه سياست گذاري اجتماعي، الگوهايي را در پيش گيرند كه به انسجام و همبستگي اجتماعي منجر شود. بررسي اين مسئله در حكومت شيعي آل بويه، كه در قرن چهارم و پنجم هجري، به بخش بزرگي از جغرافياي جهان اسلام را در تسلط داشتند و بيش از يك قرن حكومت كردند و توانستند «رنسانس اسلامي» را ايجاد كنند، داراي اهميت خاصي براي بهره گيري از تراث اسلامي در راستاي تمدن سازي اسلامي است. اطلاعات مورد نياز، با استفاده از روش تحليل مضمون، كدگذاري اوليه، سازمان دهنده، فراگير و كانوني از داده ها صورت گرفت. سپس، با ترسيم نمودار قالب مضامين و شبكه مضامين و تحليل آنها، الگوي مورد نظر از سياست گذاري حكومت آل بويه در برخورد با تنوع فرهنگي (اقوام، اديان و مذاهب) استنباط و ترسيم گرديد. الگوي ترسيم شده، بر اساس «وحدت در كثرت» بود.
Pluralism and cultural diversity are among the issues faced by most of the world countries which strive، in the field of social policy-making، to follow the patterns that lead to social solidarity and cohesion. Studying pluralism and cultural diversity in Al-e-Buye’s Shia government plays an important role in utilizing Islamic TURATH in line with Islamic civilization-building، During the fourth and fifth centuries Hegira، Ale-Buye government dominated a large part of the Muslim world; they ruled for more than a century and could create an “Islamic renaissance”. The required data were collected using thematic analysis and primary، organizational، inclusive، and concentrative encoding. Then، the diagram of the themes’ templates and the network of templates and their analysis was drawn and the pattern of the polices of Al-e-Buye government in dealing with cultural diversity (races، religions and denominations) was inferred. The drawn pattern was based on "unity in diversity”.
خلاصه ماشینی:
سیاست های مربوط به مذاهب اسلامی : به کارگیری پیروان مـذاهب در مسـئولیت هـای دولتی ، پیک یا عامل برید (ابن اثیر، ١٤٠٨ق ، ص ٢٨٨)، قاضـی القضـات (مسـکویه ، ١٣٧٦، ج ٦، ص ٢٣٠-٢٣١؛ مفتخری ، ١٣٩١)، قاضی (مقدسی ، ١٣٦٣، ج ٢، ص ٦٥٣؛ مسکویه ، ١٣٧٦، ج ٦، ص ٤٧١-٤٧٣؛ ابن اثیر، ١٤٠٨ق ، ج ٢٠، ص ١١٢؛ متز، ١٣٦٢، ج ١، ص ٢٤٧؛ ترمـانینی ، ١٣٨٩، ج ٢، ص ٣٧٦)، سفیر (ترمانینی ، ١٣٨٩؛ دانشنامه جهـان اسـلام، ١٣٦٩، ج ١، ص ٦٤٣؛ بـدوی ، ١٣٧٤، ج ١، ص ٦٢٣)، وزیر (مسـکویه ، ١٣٧٦، ج ٥، ص ٣٤-٣٥؛ شوشـتری ، ١٣٧٥، ج ٢، ص ٤٣٣)، آزادی در داشتن و احداث مراکز مذهبی (مقدسـی ، ١٣٦٣، ص ٤١١؛ رویگـر، ١٣٨٦، ص ١٠٥؛ حمیدی ، ١٣٦٩، ص ٣٠٦؛ ثعالبی ، ١٣٧٧، ص ٢٣٨)، آزادی آداب و رسوم و فعالیـت هـای مذهبی (کرمـر، بـیتـا، ص ١٠٣؛ مقدسـی ، ١٣٦٣، ج ٢، ص ٦٥٦؛ ابـن نـدیم ، ١٣٦٦، ص ٢٤٠؛ ابن بلخی ، ١٣٦٣، ص ٢٨١؛ مفتخری و همکاران، ١٣٩١؛ ابن کثیر، ١٤٠٧ق ، ج ١، ص ١٢٦)، رفتار یکسان با حجاج؛ برگزاری مراسم مذهبی مربـوط بـه حـج (مکـی، ١٣٨٣، ص ١٨٦)، برقـراری امنیت حجاج (ابن اثیـر، ١٤٠٨ق ، ج ٨، ص ٧٠٥؛ کبیـر، ١٣٨٨، ص ١٤١؛ متـز، ١٣٦٢، ج ١، ص ٤٠)، اصـلاح قـوانین و تسـهیل رفـت وآمـد (ابـن اثیـر، ١٣٧١، ج ٢٢، ص ٢٠٩)، جلـوگیری از اختلافهای مذهبی (شناسایی عوامل فتنه و نظارت بـر آنهـا (ابـن جـوزی ، ١٤١٢ق ، ج ١٤، ص ٢٥٤؛ کبیر، ١٣٨٨، ص ١٥٤)، برقراری صلح و آشتی میان عوامـل درگیـری (کرمـر، بـیتـا، ص ١١٨-١١٩)، بازداشت و برکناری عوامل آشوب از مقام (ابن اثیر، ١٤٠٨ق ، ج ٩، ص ١٥)، کوتـاه آمدن و مـدارا کـردن (همـان، ج ٨، ص ٥٤٢-٥٤٣؛ میرخوانـد، ١٣٨٠، ج ٤، ص ١٥٠)، منـع از قصه گویی، موعظه ، حمل سلاح و برگزاری مراسم (ابن جوزی ، ١٤١٢ق ، ج ١٤، ص ٢٥٤؛ ج ١٥، ص ٥٩؛ مسکویه ، ١٣٧٦، ص ٩٥؛ ابن اثیر، ١٣٧١، ج ٩، ص ٣٦٣)، تبعید (ابن اثیر، ١٣٧١، ج ١٥، ص ٤٣ و٤٤؛ ابن کثیر، ١٤٠٧ق ، ج ١١، ص ٢٥٠؛ ابن جوزی ، ١٤١٢ق ، ج ١٤، ص ٢٦٨؛ مسکویه ، ١٣٧٦، ج ٦، ص ٤٧١؛ ر.