چکیده:
در نظام آفرینش برای هر فرد انسانی که پا به عرصه هستی میگذارد، حقوقی مفروض است،
اما استفاده از حقوق مدون فعلی در مورد کودکان متولد از لقاح طبیعی نمیتواند پاسخگوی بسیاری از پرسشهای ماهوی در مورد حقوق کودک ناشی از تلقیح مصنوعی باشد. در این مقاله سعی بر آن است تا با بررسی منابع فقهی و حقوقی، پاسخی منطقی برای برخی از پرسشها که در حوزه توارث نسبت به اینگونه اطفال مطرح است، ارائه شود. در راستای تبیین وضعیت توارث کودک، تعیین ملاک الحاق نسب به عنوان یکی از موجبات ارث، احراز شرایط تحقق ارث، احراز فقدان موانع توارث و نهایت ا تبیین حکم هر یک از اقسام تلقیح مصنوعی از طریق اهدای جنین (ناشی از اهدای اسپرم، اهدای تخمک و اهدای هر دو توسط بیگانه) ضرورت می یابد. در نهایت، به دلیل انتساب کودک به صاحبان اسپرم و تخمک و فقدان وجود رابطه نسبی میان
کودک و پدر یا مادر گیرنده، پیشبینی تدابیری از سوی قانونگذار جهت محروم نشدن کودک ازحقوق ارثیه (به تبع تصریح قانون به ناشناس ماندن اهداکننده )لازم خواهد بود که از این جمله الزام پدر و مادر حکمی به وصیت بخشی از اموال خود به نفع این کودک است.
خلاصه ماشینی:
"در نهایت به عقیده نگارنده با توجه به خدشه پذیربودن نظریات «دو مادری» و «تعلق کودک به صاحب رحم » و نیز با اعتنا به این که قرآن منشأ خلقت انسان را نطفه به معنای ترکیبی از اسپرم و تخمک معرفی میکند، منشأ انتساب طفل به مادر همان است که در انتساب به پدر بیان شد، البته در ارتباط با مادر صاحب رحم با توجه به این که نقش وی در تکون جنین غیر قابل انکار است ، شاید بتوان به قیاس اولویت نسبت به مادر رضاعی که با ١٥ مرتبه رضاع طفل زیر دو سال ، آثار محرمیت بر او بار میشود، این حکم حرمت نکاح را به رابطه وی و کودک تسری داد، لیکن در عین حال چون در حکم مادر است ، همانند مادر رضاعی نسب شرعی به عنوان موجب ارث برای وی قابل اثبات نخواهد بود.
) در رد این نظریه باید توجه داشت که اولا اطلاق ولد شبهه و ولد زنا به طفل به تبع تحقق نزدیکی میان زن و مرد معنا پیدا میکند که در اینجا عدم سببیت نزدیکی در تکوین نطفه یقینی است و مورد تردید واقع نمیشود؛ ثانیا با عنایت به مبنای اخذشده در باب الحاق نسب ، علم و جهل صاحبان اسپرم و تخمک در زمان انجام عمل تلقیح ، محلی از اعراب ندارد و طفل منتسب به آن دو است و از آن ها ارث میبرد، لذا به تبع ارتفاع جهل مذکور و آشکارشدن نسب حقیقی طفل ، حق توارث این کودک قابل احقاق خواهد بود."