چکیده:
اين پژوهش به بررسي غيرخطي بودن تابع تقاضاي پول و مطالعه رفتار تقاضاي پول نسبت به سطح آستانه اي تورم در ايران مي پردازد. ناهمگني نتايج نحوه پاسخگويي تابع تقاضاي پول به سطح تورم در مطالعات تجربي اخير انگيزه اصلي اين مطالعه است. براي اين منظور، بر پايه نظريه تقاضاي پول كينزي ها و پوليون و نيز برحسب انتخاب M1 يا M2 4 سناريو براي تابع تقاضاي پول در ايران بررسي مي شود. برآورد الگو با استفاده از داده هاي سري هاي زماني سال هاي (1392-1352) بانك مركزي ايران انجام مي گيرد. نخست، ايستايي متغيرهاي توليد ناخالص داخلي، تورم، نرخ ارز، ميزان بهره و پول آزمون مي شود، سپس با استفاده از روش جوهانسن وجود بردار هم انباشتگي يا همگرايي بلندمدت بين متغيرهاي الگو بررسي و براي تلفيق روابط كوتاه مدت و بلندمدت از الگوي تصحيح خطا استفاده مي شود. خطي يا غيرخطي بودن تابع تقاضاي پول به همراه تعيين سطح آستانه اي تورم در ايران از طريق مدل تغيير رژيم ملايم آزمون مي شود. برآوردها حاكي از غيرخطي بودن تابع تقاضاي پول در ايران هستند. نتايج نشان مي دهند پاسخگويي مثبت تقاضاي پول در ايران در تورم آستانه اي 14/75 درصد است. در تورم بالاتر تقاضاي پول به صورت منفي به آن واكنش نشان مي دهد.
This study examines the linearity of money demand function and monitors money demand reaction with respect to different levels of inflation. The linkage between money demand and inflation is not always straightforward: some research report is positive but it is revealed negative in some other papers. It has been argued by economists that such conflicting results has roots in the differences associated with the structures of economic agent’s expectations. Therefore، this paper tries to shed more light on this problem as well as monitoring the behavior of Iran''s money demand function encountering to different levels of inflation on one hand and computing threshold level of inflation on the other hand using annual data from 1973-2011. For this purpose، four money demand functions are developed in terms of Keynesian school and Friedman theory of money demand with nonlinear specifications، which are estimated using smooth transition (STR) system. First، stationarity of time series has been examined with unit root tests and then existence of a long-run co-movement among the variables have been verified by Johansen co integration procedure. Furthermore، in order to distinct long-run from short-run dynamics، a vector error correction (VECM) procedure has been adopted. Findings are in favor of existence of a nonlinear money demand function in Iran and a well-adjustment of logistic smooth transition function (LSTR) in this case. Results show that threshold level of inflation is about 14. 75%، indicating that the money demand function reacts negatively facing any higher level of the estimated threshold level of inflation، but positively in lower rates.
خلاصه ماشینی:
الگوهاي پيشرفته اقتصادسنجي نيز در اين حوزه استفاده شده اند که مي توان به کاربرد الگوي STVECM ٢ اشاره نمود که در تحقيق هوانگ و همکاران (٢٠١١) در خصوص تابع تقاضاي پول تايوان طي سال هاي (٢٠١٠-١٩٦٠) به کار رفته و نتايج آن حاکي از عملکرد کاراتر اين الگو نسبت به الگوهاي سنتي رايج بوده است .
پژوهش هاي مشابهي نيز توسط دهمرده و ايزدي (١٣٨٦) و عزيزي و مرادخاني (١٣٧٧) انجام شده است و ثبات تابع تقاضاي پول و وجود رابطه بلندمدت و کوتاه مدت متغير تقاضاي پول و متغيرهاي ميزان ارز، درآمد ملي و تورم درآنها از طريق الگوي VECM بررسي شده است .
سامتي و يزداني روش تصحيح خطا و تقاضاي پول در ايران تابعي از ميزان ارز، ميزان تورم و توليد ناخالص ملي در (١٣٨٧) هم انباشتگي نظر گرفته شده و نتايج حاکي از ثبات بلندمدت اين رابطه بوده است .
٤. داده ها و روش پژوهش بازه زماني تحقيق حاضر دربرگيرنده سال هاي (١٣٩٠-١٣٥٢) بوده است و براي بررسي شکل تابع تقاضاي پول از لحاظ خطي يا غيرخطي بودن و تعيين سطح آستانه اي تورم و نحوه واکنش تقاضاي پول به آن داده هاي سري زماني مربوط به متغيرهاي تقاضاي پول تحت تعريف محدود آن (M١) و تعريف گسترده آن (M٢)، توليد ناخالص داخلي (GDP)، نرخ سپرده هاي بلندمدت (i)، نرخ ارز بازار آزاد (Ex) و شاخص قيمت مصرف کننده (CPI) استفاده شده است .