چکیده:
هم نشيني كلماتي كه تمايل به ظاهرشدن در كنار يكديگر دارند، فرايند باهم آيي ناميده مي شود كه نقش سازنده اي در شكل دهي نظام واژگاني زبان ها ايفا مي كند. در پژوهش حاضر كوشش شده است تا در پيكره اي به وسعت چهار سوره متوالي اِسراء، كهف، مريم و طه، به بازنمايي باهم آيي ها در قرآن مجيد پرداخته شود. كتابي كه به بركت آن امروزه بيداري اسلامي در سراسر جهان گسترده شده است؛ لذا مي طلبد كه اين مصحف شريف از ابعاد گوناگون واكاويده و اسرار آن بر ره پويان معارف اسلامي آشكار شود. بر مبناي 20 رابطه مفهومي معرفي شده در اين پژوهش، كه 17 رابطه آن در پيكره بررسي شده مشاهده شد، 397 نمونه تركيب باهم آيند (با احتساب نمونه هاي تكراري) از مجموع 454 آيه استخراج شد كه بيانگر بهره گيري گسترده قرآن مجيد از فرايند باهم آيي به منظور القاء و انتقال مفاهيم و اصول معرفتي است. در اين جستار روابط اسنادي، باهم آيي و تقابل بيشترين ميزان وقوع را به خود اختصاص داده است. افزون بر اين، نتايج اين پژوهش نشان داد كه برخلاف تعدد و تنوع موضوعات و نزول تدريجي قرآن، برخي از تركيبات باهم آيند در جزءجزء قرآن مشاهده مي شود كه نه تنها منقطع و گسسته بودن قرآن را تاييد نمي كند؛ بلكه حكايت از زنجيره بهم پيوسته اي دارد كه در كليت آن، امر هدايت بشريت نهفته است. شناسايي و توصيف باهم آيي هاي ساده و چندگانه، يك سويه و دوسويه و بافاصله و بي فاصله از دستاوردهاي اين پژوهش است.
خلاصه ماشینی:
بر مبنای 20 رابطة مفهومی معرفیشده در این پژوهش، که 17 رابطة آن در پیکرة بررسیشده مشاهده شد، 397 نمونه ترکیب باهمآیند (با احتساب نمونههای تکراری) از مجموع 454 آیه استخراج شد که بیانگر بهرهگیری گستردة قرآن مجید از فرایند باهمآیی بهمنظور القاء و انتقال مفاهیم و اصول معرفتی است.
جستار حاضر که به واکاوی زبانشناختی باهمآیی واژگانی در قرآن کریم میپردازد، بر مبنای هر دو اصل فوقالذکر استوار است؛ بدین منظور، نگارندگان درصددند تا با بررسی پیکرهای از چهار سورة متوالی اسراء، کهف، مریم و طه که در بینامتنیت و تلمیحات مفهومی و نیز برخی ویژگیهای زبانی با هم مرز مشترک دارند (عبدالرئوف، 1390، ص88)، به تبیین فرایند باهمآیی در مصحف شریف بپردازند و میزان کارایی آن را در انسجام متنی این اثر الهی محک بزنند.
در پژوهش حاضر، که به چگونگی ترکیبات همنشین در سطح آیه اختصاص دارد، اهداف و سؤالهای زیر دنبال خواهند شد: 1) باهمآییهای قرآنی کداماند؟ 2) آیا تحلیل باهمآیی در پیکرهای به وسعت چهار سورة متوالی، تعمیمپذیر به کل متن قرآن هست؟ 3) آیا ادعای ریچارد بل3 مبنی بر «منقطعبودن قرآن کریم» دفاعپذیر است؟ این مقاله با احتساب مقدمه که بخش نخست است، در پنج بخش تنظیم شده است.
4-3- واحدواژگی16 واحدواژگی اصطلاحی است که میتوان برای اشاره به نوعی رابطۀ مفهومی بین دو واژه در نظر گرفت که یکی بهمثابۀ واحد شمارش برای واژۀ دیگر بهکار میرود (صفوی، ۱۳۸۷:ص ۱۰۵): ﴿یا بنی إنها إن تک مثقال حبة من خردل...