چکیده:
اگرچه ورود زيان عمدتاً با افعال مادي (فيزيكي) محقق مي شود، لكن تحقق ضمان، فارغ از نوع فعل زيانبار از حيث مادي يا غيرمادي بودن است. فعل زيانبار در شكل غيرمادي نيز مي تواند موجب تحقق زيان و ضمان گردد. «ترس» به عنوان يكي از افعال غيرمادي كه در فقه و حقوق منشا اثر است، در قلمرو مسئوليت مدني نيز چنانچه منتج به زيان گردد، با احراز رابطه سببيت بين زيان و فعل ترس آفرين، موجب ضمان خواهد بود. مسئوليت مدني ناشي از ترس، شامل «زيان ناشي از ترسيدن» و «زيان ناشي از ترساندن» است. در هر دو حالت، ترس مي تواند هم به عنوان «ضرر» و هم به عنوان «سب ورود ضرر» از موجبات ضمان به شمار آيد.
خلاصه ماشینی:
"«ترس » به عنوان یکی از افعـال غیرمادی که در فقه و حقوق منشأ اثر است ، در قلمرو مسؤولیت مدنی نیز چنانچه منتج به زیان گردد، با احراز رابطه سببیت بین زیان و فعل ترس آفرین ، موجب ضمان خواهد بود.
3. liability without impact «رویه قضایی »١ و «حقوق موضوعه »٢ تمام کشورهای حوزه کامن لا مورد پذیرش قرار گرفته است [٦، ص ٥٤] در حقوق کامن لا، «ترساندن عمدی »٣، ازمصادیق "assault" به معنای «حالت تهدید و تهاجم » است که به هر نوع اقدام عمدی و ارادی که سبب میشود یک انسان متعارف به طور مستقیم یا غیرمستقیم درحالت تدافعی و پیشگیرانه ناشی از ترس قریب الوقوع از صدمات جسمانی قرارگیرد، اطلاق میگردد[٧، ص ١٢٢].
در حقوق ایران ، ترس صرفی که از نظر پزشکی، نه خود ضایعه روحی وروانی محسوب میشود ونه در آینده منجر به ضایعه ای خواهد شد، از مصادیق ضرر معنوی است ، زیرا ترساندن فرد، بدون رضایت او صورت گرفته و اگر موجب رنجش خاطر شده باشد، میتواند نوع خفیفی از لطمه به احساس و روان محسوب گردد؛ لکن با توجه به عدم امکان ارزیابی وتقویم ، غیر قابل جبران خواهد ماند.
در هر دو حالت ، با فرض متعارف بودن رفتار فاعل ترس آفرین ، ضمان بر عهده فرد ترسیده خواهد بود؛ به عبارت دیگر، اگر فعل ترس آفرین ، نوعا زیانبار یا ترسناک نباشد و انجام آن نیز با تعدی و تفریط (تقصیر) همراه نباشد، ضمانی را هم در پی نخواهد داشت ؛ مثل کسی که در یک مکان آرام با شنیدن صدای زنگ ، بوق خودرو ویا حتی صدای عطسه دیگری بترسد و دچار عارضه جسمی یا روحی گردد."