چکیده:
براي بررسي بهتر تعامل ميان ادبيات و سينما، ميتوان با توجه به يك طبقهبندي كلي و با در نظر گرفتن انواع ادبي (حماسي، تعليمي، غنايي، عرفاني و شاخههاي آنها) و ژانرهاي مختلف سينمايي، اين رابطه را به طور تخصصيتر مورد توجه قرار داد. بر اين اساس، در پژوهش حاضر تلاش شده به روش توصيفي - تحليلي چگونگي تعامل ميان ادبيات عرفاني با سينماي معناگرا بررسي شده و نشان داده شود كه اين آثار چگونه ميتوانند در سينماي هنري و معناگرا، به نسخههاي تصويري تبديل شوند. به اين منظور، رسالهي حي بن يقظان ابن سينا نيز به عنوان نمونه بررسي شده و نتايج تحليل در قالب اشارات كلي به آثار مشابه تعميم داده شده است. به اين ترتيب بايد گفت برجستگي، تنوع و تكثر تصاوير حاصل از توصيفات نويسنده در اين نوع آثار باعث خلق فضا، شخصيتها و موقعيتهايي ميشود كه به نوعي با سينماي ناب و غير روايي همخواني دارد. در اين متون معاني با ايجاد تصاوير و موقعيتهاي متنوع، قابل درك ميشوند و همين شيوهي بيان ادبي، نقطهي اشتراك با زبان سينماي هنري است؛ و اين امكان را ايجاد ميكند كه بتوان با استفاده از آثاري از اين نوع، سينماي اقتباسي با رويكرد معناگرا را رشد و توسعه داد.
خلاصه ماشینی:
"نکتة قابل توجه در بررسی سیر داستانی این نوع متون عرفانی این است که برخی مانند رسالة حی بن یقظان ، سیر العباد سنایی و ارداویراف نامـه ، کوتـاه و مجمـل و برخـی ماننـد مصیبت نامه بلند و مفصل اند؛ اما روند ایجاد تغییرات برای شکل دهـی بـه یـک چـارچوب سینمایی لزوما به تناسب همین بلندی و کوتاهی نیست ؛ و با توجه به تکثر تصاویر و ضعف کلی روایت به خصوص از نظر خرده روایت های فرعی و تنوع ماجراهـای پـیش برنـده در اصل روایت - بدون در نظر گرفتن حکایت های خارج از روایت اصلی - در همة ایـن نـوع آثار بسیار زیاد و با دامنة گسترده است .
البته از این دست تصاویر در سینمای حال حاضر جهان که با ابتکار و خلاقیت فراوانـی خلق شده اند، فراوان وجود دارد؛ اما درون مایة قوی و ارزشمندی که پشت این تصـاویر در رسالة حی بن یقظان و دیگر نمونه های آثار عرفانی (به ویژه سیرالعباد سنایی ) نهفته اسـت ، نسخة نمایشی آن را برتر از نمونه های صرفا سرگرم کننده کـرده و بـه ایـن ترتیـب زمینـة تصویری شدن هرچه بیشتر این متن و سایر آثار ادبی عرفانی را بـه خصـوص در سـینمای معناگرا به بهترین شکل فراهم آورده است ؛ به گونه ای که می تواند مخاطب عام و خاص را در نسخة نمایشی جذب کند."