چکیده:
در جريان استيلاي مغولان و نيز پيش از آن، كوچ هاي روشنفكري كه از سرزمين هاي اسلامي تحت اشغال به آناتولي اتفاق افتاده بود در آناتولي به صورت گروه هاي سازمان يافته پخش شد و موجبات پيشرفت و هر چه ريشه دار شدن فرهنگ و مدنيت اسلامي را فراهم كرد. همچنين مشخص كردن افرادي كه در اين فرايند نقش داشتند، فهم ما را از ماهيت فرهنگ و انديشه اسلامي كه بعدها در اين منطقه جغرافيايي شكل گرفت، آسان خواهد نمود. در اين مقاله درباره نوادگان امام غزالي كه به آناتولي آمده و در آقسراي اقامت گزيدند، بحث خواهيم نمود. در ابتدا، منبعي با نام الولد الشفيق را كه در مورد اين موضوع در دوره سلجوقي تنها منبع اطلاعاتي ثبت شده محسوب مي شود و همچنين نويسنده آن را معرفي خواهيم كرد. به دنبال آن موضوع مدنظر اين منبع كه اطلاعاتي درباره با نوادگان امام غزالي است را بررسي خواهيم كرد. در آخر بر چگونگي فهم و درك اطلاعات موجود در كتب ترجمه الاحوال كه حاكي از نداشتن فرزند پسر امام غزالي هستند و نيز اطلاعات موجود در منابع در دسترس، متمركز خواهيم شد.
خلاصه ماشینی:
"٣. نوادگان امام غزالی در الولد الشفیق همان طور که در بالا ذکر شد قاضی احمد در فصل دوم کتاب الولد الشـفیق کـه بـه طـورکلی تاریخ عمومی جهان اسلام است ، هنگام صحبت از سلاطین ، ملوک و خلفا به تدریج در موقـع لزوم از طبقات مختلفی چون قاریان ، محدثان ، فقها، اهل کلام و شیوخ هم صحبت می کند.
با توجه به اینکه در شجره ارائه شده از سوی قاضی احمـد، مولانـا مجـدالـدین عبدالمحسن پدر این دو برادر نیز تحت عنوان «قاضی آقسرای و ممالک و عسـاکر روم » ذکـر شده است و از او به عنوان «الشهید» یاد می گردد، این امر نشان می دهد کـه او تنهـا بـه شـغل قضاوت مشغول نبود؛ او در بطن فعالیت های نظامی و سیاسی آن دوره بود و محتملا در جنگی نیز شرکت داشت .
)١ که در اثر قاضی احمد نیکدی از او سـتایش شـده و نوادگـان امام غزالی نیز که در این مقاله سعی شد به آنان پرداخته شود، ترجیح دادند در شهر آقسـرای ، که در زمان سلجوقیان دوباره تأسیس شده بود، اقامت کنند؛ آنان به عنوان قاضـی و فقیـه بـه فعالیت های علمی پرداختند؛ با عناوینی چون سوباشی در بطن فعالیت های سیاسی و نظـامی آن ١ قاضی احمد، همان ، برگ : b٨٥، b٩٤ نیز نک : a٢٣٥، a٢٩١، b٢٩٧."