چکیده:
ویژگیهای مورفومتریک طاقدیسها می توانند نقش مهمی در شناسایی طاقدیسهای دارای منابع نفتی ایفا کنند. هدف این تحقیق بررسی نقش ژئومورفولوژی در اکتشاف منابع نفتی در طاقدیس نفت خیز بانکول و طاقدیس بدون نفت دنه خشک، با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک میباشد. جهت دستیابی به این هدف، نقشههای توپوگرافی 1:50000 و زمینشناسی 1:100000 و 1:250000، رقومی شدند و اطلاعات زمینشناسی و توپوگرافی استخراج گردید. براساس تصاویر ماهوارهای کویکبرد و مطالعات میدانی، مورفومتری طاقدیسها استخراج شد. در این تحقیق از شاخص های ژئومورفولوژیک نسبت جهت(AR)، تقارن چین-خوردگی(FSI)، سینوسیته جبهه طاقدیس(FFS)، تراکم زهکشی(Dd)، الگوی زهکشی و سطوح مثلثی شکل جهت تفکیک طاقدیسهای فعال و غیر فعال از نظر تکتونیکی استفاده شد. مقادیر بالای AR ، FFS و Dd، مقدار پائین FSI، وجود سطوح مثلثی بزرگ و همچنین الگوی زهکشی راست گوشه در طاقدیس غیر نفتی دنه خشک نشان دهنده وجود تکتونیک فعالتر این طاقدیس نسبت به طاقدیس بانکول است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که عدم وجود نفت در طاقدیس دنه خشک را می توان تا حدودی با مکانیسم چین خوردگی سطح- خنثی توجیه نمود. تکامل و فشردگی طاقدیس دنه خشک باعث جابجایی سطح خنثی به سمت پائین و به موجب آن اتصال شکستگیهای فشاری و کششی شده و بنابراین به مهاجرت و فرار نفت به سطح منجر شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که پارامترهای مورفومتریک مذکور دارای کارایی مناسبی جهت تفکیک طاقدیسهای دارای نفت و غیر نفتی هستند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که طاقدیسهای غیر نفتی دارای مورفولوژی فشرده تر و فرسایش یافته تر هستند در حالی که طاقدیسهای نفتی، جوانتر، عریض تر و کمتر فرسایش یافته اند.
خلاصه ماشینی:
"در ایـن تحقیـق از شـاخص هـای ژئومورفولوژیک نسبت جهت (AR)، تقارن چین خوردگی (FSI)، سینوسیته جبهه طاقـدیس (FFS)، تـراکم زهکشـی (Dd)، الگوی زهکشی و سطوح مثلثی شکل برای تفکیک طاقدیس های فعال و غیر فعال از نظر تکتونیکی استفاده شـد.
11 - Fold front sinuosity 12 - Fold Symmetry index ١٣- Aspect Ratio ١٤- Burbbery جدول ١) مقادیر پارامترهای مربوط به شاخص نسبت جهت (AR) در طاقدیس های مطالعاتی <TD>نام طاقدیس </TD> <TD> L(km)</TD> <TD> W(km)</TD> <TD> AR</TD> <TD>بانکول </TD> <TD> 32/31</TD> <TD> 10/96</TD> <TD> 2/95</TD> <TD>دنه خشک </TD> <TD> 23</TD> <TD> 6/93</TD> <TD> 3/32</TD> شاخص تقارن چین شاخص تقارن چین نشان دهنده میزان نابرابری دو یال طاقدیس و در نتیجه میزان فعالیت تکتونیکی منطقه است .
مقدار پایین شاخص FFS در طاقدیس بانکول (١/٢٦)، نشان دهنده جوانتر بودن چـین خـوردگی آن اسـت ؛ در حـالی کـه مقدار بالاتر شاخص مذکور در طاقدیس دنه خشک، نشان دهنده جبهه های فرسایش یافته یا چین خورگی های قـدیمی است که این امر نقش مهمی در خروج منابع نفتی آن ایفا نموده است .
٢٢-Flexural-Slip Folding ٢٣-Neutral Surface Folding / شکل ١٠) رابطه بین مراحل مختلف فشردگی طاقدیس ها و فرار نفت آنها از طریق توسعه درز و شکافها به طور کلی ، از جنوبغرب به سمت شمالشرق زاگرس، طاقدیس ها(برای مثال، دنه خشک) فشردهتر شده و امکان تکامل درز و شکافها و اتصال درزهای فشاری اعماق طاقدیس به درزهای کششی رأس طاقدیس ایجاد شده و نفت طاقدیس ها طی دورههای زمین شناسی گذشته خارج شده است ؛ در حالی که در طاقدیس های فرسایش نیافته با مورفولوژی ملایم تر(مانند بانکول) دارای مخازن نفت قابل استخراج هستند."