چکیده:
ما در حالی به تهیه طرح و ساماندهی تهران پرداخته و میپردازیم که حجم عظیمی از اندیشه و اقدام در پیش روی داشته و داریم . اندیشه هایی آزمون شده و اقداماتی پخته و ناپخته در کوره زمان و تاریخ ، که به خوبی و سنجیده از آن ها درس نگرفته ایم . بطوریکه انگار حاصل چنین تاریخ پر فراز و نشیبی از سیر اندیشه های شهرسازی وآزمون وخطا نبوده ایم . نگاهی به شهرچندیگر، به عنوان نمونه ، میتواند درس های خوبی را برایمان به همراه داشته باشد. بدین سبب در این مقاله به کند و کاوی در این ارتباط پرداخته میشود. در پی تفکیک هند به دو کشور مجزا در سال ١٩٤٧ میلادی، و پس از، ازدست دادن لاهور مرکز ایالت بزرگ پنجاب ، دولت هند به ایجاد شهری جدید به عنوان مرکزی برای پنجاب اقدام میکند. این شهر نخست توسط "آلبرت مایر" امریکایی و دستیار پر تلاش او "نویکی" طراحی میشود. سپس بدنبال درگذشت این دستیار کوشا، آلبرت مایر از ادامه کار دست میکشد. سپس "پی ال ورما" به دستور نهرو نخست وزیر وقت برای انتخابی دیگر ماموریت داده میشود. ورما، کوربوزیه را به دلیل شهرتش برای ادامه کار انتخاب میکند. نام این شهر، چندیگر (نام الهه ای هندو که معبدش در دامنه های تپه های شیوالیک در ادامه رشته کوه های هیمالیاست ) انتخاب میشود که فرانسویها آن را به دلیل نداشتن حرف "چ " در زبان خود، شاندیگار تلفظ میکنند.چون لوکوربوریه از سردمداران ترقی گرایان محسوب میشود، این شهر را می توان تا حدودی تجلی و تجسد اندیشه های ترقیگرایان و یا خردگرایان در هندوستان دانست . در این مقاله نخست به اختصار به سیر اندیشه های شهر سازی و سپس به شرح حال چگونگی طراحی این شهر از دیر باز پرداخته میشود. سپس بطریقی توصیفی تحلیلی نکات مثبت و ضعف های این اقدام مهم استنتاج خواهد شد. نتیجه این پژوهش نشان میدهد چه نکات مثبت و چه نکات منفی در انجام این اثر تاریخی، هر دو میتوانستند و میتوانند در طرح های جامع و تفصیلی تهران سرمشق های خوبی برای برنامه ریزان و طراحان شهری به ارمغان بیاورند.
خلاصه ماشینی:
"Pourjafar & Adabkhah / شکل ٥ - طرح پیشنهادی نمونه برای یک سکتور (بخش یا واحد مسکونی ) منبع : (پورجعفر ١٩٧٨، بقلم لوکوربوزیه ) / / / شکل ٦- به ترتیب از راست به چپ :دیوان عالی ، نماد دست باز و مجلس / شکل ٧- پلان مجموعه اداری سیاسی (سر و یا مغز شهر) چندیگر منبع : (آرشیو محمدرضا پورجعفر، ١٩٧٨) جمعیت پیشنهادی اولیه : جمعیت اولیه حدود ١٥٠٠٠٠ نفر گرفته شد که تا حدود ٥٠٠٠٠٠ نفر قابل رشد دیده شد.
/ شکل ٩-نقشه تراکم جمعیتی موجود بخش های گوناگون در شهر چندیگر در ٢٠٠١ منبع : اداره چندیگر٢، ٢٠٣١ : ٤٥ جدول ١- سلسله مراتب شبکه معابر پیشنهادی اجرا شده چندیگر توسط لوکوربوزیه ، منبع : (نگارندگان ) ردیف نام معبر نوع عملکرد معبر 1 V1 بین شهری 2 V2 درجه یک شهری 3 V3 خیابان باحرکت سریع اطراف هربخش مسکونی 4 V4 بازار، خیابان با خدمات تجاری و اداری در هر بخش مسکونی 5 V5 تقسیم کننده و جمع کننده محلی در سطح واحد های همسایگی 6 V6 دسترسی 7 V7 پیاده راه 8 V8 معبر دوچرخه 1.
نتیجه گیری از مطالعات انجام شده در مورد چگونگی شکل گیری شهر چندیگر، به عنوان مرکزی برای پنجاب و هاریانا، از انتخاب سایت گرفته ، تا پیش بینیهای اولیه و اندیشه های متجلی در واقعیت و عملکرد کنونی شهر و مقایسه آن با آنچه در شهر تهران رخ داده ، نتیجه گیری میشود که چه نکات مثبت و چه نکات منفی تجربه شده در چندیگر میتوانست و میتواند ما را در بهبودی وضعیت شهر تهران یاری نماید."