چکیده:
کمبود آب در فلات ایران همواره یکی از مهمترین دغدغهها بوده و غلبه بر این نقصان و ابداع شیوههای آبیاری و مدیریت تقسیم آب از مهمترین دستاوردهای انسان در این دیار است. بحران کنونی آب بیانگر نبود اراده سیاسی کافی و برنامهریزی درست در این زمینه است. در این نوشتار تلاش شده تا ارتباط موجود میان ثبات سیاسی از دوره اوج تا افول صفویان با سیستم مدیریتی آب واکاویشود. با بررسی وضعیت کنونی شماری از کشورهای کمآب جهان، مشخص شد بحران آب در این کشورها ثبات سیاسی و امنیت را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.نوع حکومت صفوی در طی زمان تغییرات زیادی یافت. در دوران طلایی حکومت صفویه سیستم مدیریت آب تحت نظارت مناسب به شکل کارآمدی به کار میپرداخت. در اواخر دوره به تدریج با تزلزل ارکان حکومتی و رواج فساد و رشوهخواری، دستگاه مدیریت آب نیز تضعیف شد. فشار وارده بر کشاورزان پایههای اقتصاد را لرزاند و این امر بر روند سقوط حکومت تاثیر مضاعف گذاشت. از طرف دیگر نارضایتیهای ایجاد شده در مردم و کشاورزان نیز بر روند افول صفویان دامن میزد. این پژوهش از نوع تاریخی است و با رویکردی تحلیلی ـ تطبیقی انجام شده است. روش دادهاندوزی نیزاسنادی و کتابخانهای است.
خلاصه ماشینی:
بررسی ارتباط ثبات سیاسی با مدیریت آب *1 در اصفهان صفوی 2 محمد ابراهیم زارعی 3 زهره سلطانمرادی تاریخ دریافت : ٩٤/٣/٣٠ تاریخ تصویب : ٩٥/٢/٢١ چکیده کمبود آب در فلات ایران همواره یکی از مهم ترین مشکلات بوده و غلبه بر این نقصان و ابداع شیوه های آبیاری و مدیریت تقسیم آب از مهم تـرین دستاوردهای انسان در این دیـار اسـت .
نـوع حکومت صفویان در طـی زمـان تغییـرات زیـادی یافـت : در دورة طلایـی حکومت صـفویه سیسـتم مـدیریت آب تحـت نظـارت مناسـب بـه شـکل کارآمدی به کار میپرداخت ، اما در اواخر دوره به تدریج با تزلزل ارکـان حکومتی و رواج فساد و رشوه خواری، دستگاه مدیریت آب نیز تضـعیف شد و فشار وارده بر کشاورزان پایه های اقتصاد را لرزانـد کـه ایـن امـر بـر روند سقوط حکومت تـأثیر مضـاعف گذاشـت .
پژوهش هایی چند نیز درباره مدیریت آب اصفهان و زاینده رود صورت گرفته است که از آن میان می تـوان بـه بررسـی هـا و مطالعـاتی چنـد از حسن حسینی ابری اشاره نمود.
شـاه سـلطان حسین نیز که می خواست آب لازم برای اصفهان و باغ هـای هزارجریـب و فـرح آبـاد تـأمین شود، مدتی در خیال عملی کردن نقشه مربوط به کوهرنگ بود و اگرچـه مالیـاتی هـم بـرای این منظور بر مردم تحمیل کرد، ولی احتمالا به دلیل حمله افغان ها نتوانست آن را به مرحلـه عمل درآورد (لاکهارت ،٤٢٢:١٣٨٠).