چکیده:
مسکن سنتی، همواره بر اساس عقاید مذهبی ساکنان آن خلق میشد و معمار سنتی تا حد امکان به اصول، قواعد و روشهای احداث خانه در آیات و احادیث توجه مینمود؛ لذا اثری که خلق میکرد، بر مبنای آن الگوها شکل میگرفت و همواره روح دینی در مسکن سنتی جریان مییافت. بر این اساس، این مقاله در جهت پاسخگویی به سؤال و تأیید فرضیه الگوهای هویت شیعی در مسکن سنتی چیست؟ شکل گرفته است:
فرضیه: بر اساس آیات قرآن و روایات معصومان (به طور مستقیم و غیرمستقیم) الگوهای هویت شیعی درباره مسکن و محل زندگی، دریافت میشود و میتوان آنها را در طراحی مسکن معاصر به کار برد. روش تحقیق از نوع تاریخی و توصیفی- تحلیلی و روش جمعآوری اطلاعات از نوع کتابخانهای با مطالعه اسناد سخت و نرم و نیز مطالعه میدانی است. نتایج پژوهش، نشان میدهد الگوهای هویت شیعی بر اساس آیات و احادیث در ابعاد کالبدی و مفهومی، دستهبندی میشوند که الگوهای هنر، اخلاق، طبیعت، نور، رنگ و شفافیت، در زیرمجموعه ابعاد مفهومی و الگوهای هندسه و تناسبات، سلسلهمراتب، حریم، فضای تهی و انعطافپذیری، در زیرمجموعه ابعاد کالبدی قرار میگیرند. در این زمینه، شایسته است با توجه به هویت ایرانی- اسلامی و رواج مذهب تشیع در کشورمان، به الگوهای شیعی در طراحی مسکن امروز توجه شود.
خلاصه ماشینی:
جدول 2: دریافت ابعاد کالبدی هویت شیعی با استفاده از آیات قرآن و احادیث تشیع ابعاد کالبدی هویت شیعی در مسکن سنتی (تبلور هندسه و تناسبات در مسکن سنتی) آیه قرآنی احادیث مربوطه تفسیر استنباط خدا برای هر چیزی اندازهای معین قرار داده است.
ابعاد کالبدی هویت شیعی در مسکن سنتی (تبلور انعطافپذیری در مسکن سنتی) آیه قرآنی احادیث مربوطه تفسیر استنباط آیا شما برای سرگرم کردن خود نشانهای روی مکانی بسیار مرتفع میسازید؟ و آیا شما با امید به زندگی در اینجا (برای همیشه) برای خود ساختمانهای خوب بنا میکنید؟ (سوره شعرا، آیه 128 و 129) رسول خدا9 با ما عهد کرد و فرمود: باید زاد شما به اندازه زاد سواری باشد، میترسم که از آن حد تجاوز کرده باشم و در کنار من این همه اثاثیه موجود است.
رابطه روح انسان با طبیعت، اشارات فراوان در قرآن درباره گیاه، آب، نور و اجزای طبیعت و در نهایت تمثیل بهشتی آن، موجب شده که در مسکن سنتی ایران طبیعت به طور همهجانبه حضور داشته باشد و فضاهای نیمهباز- نیمهبسته، در یک روند سلسلهمراتبی به نحوی در کنار یکدیگر قرار گیرند که گویی همواره پاسداشت، احترام و حفظ نعمتهای الهی را که در قلب طبیعت و اجزا و عناصر آن وجود دارند، گوشزد مینماید و در درون حیاط مرکزی خانه تبلور مییابد.