چکیده:
به دنبال حمله امریکا به عراق در 20 مارس 2003م. و فروپاشی رژیم بعثی، ساختار سیاسی عراق دچار تحول اساسی شد و ساختار سیاسی جدیدی از دل آن پدیدار شد که بازیگران اصلی آن را گروههای شیعی، کُردها و سنیها تشکیل میدهند. معیار این تقسیمبندی، وجود شکافهای اجتماعی است. نخستین شکاف، شکاف قومی است که عراق را به دو جامعه کُرد و عرب تقسیم کرده و شکاف دوم، شکاف مذهبی است که موجب تشکیل دو جامعه شیعه و سنی شده است. با توجه به تعارضات و شکافهای قومی ـ مذهبیِ موجود در جامعه عراق به اعتقاد پارهای از متفکرین سیاسی و اجتماعی راهحل این مشکلات ساختار سیاسی فدرالیسم میباشد هر چند در مقابل عدهای دیگر با این پیشنهاد مخالف بودهاند ولی در نهایت این پیشنهاد در قانون اساسی عراق گنجانده شد. هدف اساسی پژوهش حاضر واکاوی مثلث قدرت در عراق نوین بر اساس سیستم فدرالیسم میباشد. لذا با توجه به ماهیت و نوع موضوع مورد مطالعه، از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده به عمل آمد و برای گردآوری دادهها و اطلاعات از منابع کتابخانهای بهره گرفته شد.
خلاصه ماشینی:
به لحاظ کارآمدی ، همه حکومت ها و نظام های سیاسی که در مقاطع مختلف در این کشور قدرت گرفتند یا حکومت هایی وابسته و تحمیلی بودند که به طور مستقیم و غیرمستقیم توسط قدرت های استکباری انتخاب می شدند یا با کودتا بر مردم عراق تسلط می یافتند اما ساختار سیاسی حاکم بر عراق در دوران پسا صدام دارای حکومت جمهوری پارلمانی دموکراتیک و فدرال است که بر اساس آن حکومت عراق از یک حکومت مرکزی و تعدادی حکومت اقلیم تشکیل شده است .
با وجود اکثریت بودن شیعیان در عراق ، از لحاظ سیاسی شیعه همواره در این کشور در اقلیت بوده است (توال ، ١٣٨٤: ٨١) و تحت سلطه قدرت های سیاسی و سنی های حاکم بر بغداد می زیسته اند (رشید، ١٣٨٦: ٨٦).
بعد از آن در اولین دوره انتخابات پارلمانی بود که در دسامبر ٢٠٠٥ برگزار شد شیعیان با ائتلاف عراق یکپارچه که با تأکیدهای آیت الله سیستانی تشکیل شد ٦٥ درصد آراء را کسب کرد این ائتلاف که شامل چهار حزب اصلی الدعوه ، مجلس اعلای انقلاب اسلامی ، جریان صدر و حزب فضیلت اسلامی و برخی احزاب و شخصیت های دیگر بود توانست ١٢٨ کرسی از مجموع ٢٧٥ کرسی مجلس نمایندگان را به خود اختصاص دهد (باقری ، ١٣٩٢: ١٤٢).
بر اساس این دو شکاف عمده ، مثلث قدرت سیاسی در عراق نوین شامل سه گروه قومی و فرقه اصلی است : کردها که بیشتر سنی مذهب هستند و تعداد کمی از آن ها یعنی کردهای فیلی شیعه مذهب هستند، اعراب سنی و اعراب شیعی .