چکیده:
فرسایش کنارهای یکی از منابع اصلی رسوبگذاری در بسیاری از رودخانههای جهان است. هدف از این مطالعه، شناسایی بازههای فرسایشپذیر در رودخانهی بشار بوده است. در این راستا الگوهای پیشروی و پسروی رودخانهی بشار با استفاده از تصاویر ماهوارهای، عکسهای هوایی و نقشههای توپوگرافی در یک دورهی 40 ساله مورد بررسی قرار گرفت. بعد از ایجاد پایگاه اطلاعاتی رودخانهی بشار، اقدام به رقومیسازی خط کناری رودخانه در سالهای مختلف گردید. سپس با مقایسه تغییرات متوالی در خط کناری رودخانه، میزان پیشروی و پسروی کناری تعیین گردید. به علت تأثیرگذاری دبی و زمینشناسی بر الگوهای فوق اثرات این عوامل نیز بررسی شد. به منظور بررسی صحت نتایج اقدام به بررسی میدانی بازههای فرسایشپذیر گردید. نتایج حاکی از تغییر الگوهای پیشروی و پسروی از سال 1994 تاکنون بوده است. بیشترین میزان پیشروی و پسروی در طی دورههای مورد بررسی به ترتیب به میزان 4/7 هکتار در سال در 1975-1984 و 8 هکتار در سال در دورهی 1984-1990 مشاهده شده است. کمترین میزان پیشروی و پسروی به ترتیب در دورههای زمانی 2008-2011 به میزان 2/6 و 2/3 هکتار در سال محاسبه شده است. بررسی نسبت پیشروی و پسروی در بازههای مورد بررسی رودخانهی بشار نشان داد که بازهی پنجم و دوم به ترتیب به میزان 6/9 و 6/4 هکتار در سال بیشترین نسبت پیشروی و بازههای دوم و پنجم به ترتیب به میزان 6/7و 6/5 هکتار در سال بیشترین نسبت پسروی را داشتهاند. ضریب همبستگی بین نسبت پیشروی و پسروی با دبی متوسط سالانه به ترتیب به میزان 0/54 و 0/44 مشاهده شده است.
River bank erosion is one of the major sources of sediment for many rivers around the world. The aim of this study was to identify erodible riches in Bashar river because the role of this river's in development of Kohgiluyeh and Boyerahmad province. In this study، using Satellite imagery، aerial photos and field survey from 1975 to 2015، the riverbank migration patterns for period of 40 years were investigated. After creating database of recorded data Bashar river، bank lines in different years digitized. Then، by comparing successive changes in bank line position، patterns of erosion and accretion was determined. Due to dischargr and Geological factores effectes on river pattern، these factors were evaluated. The Result of for identify erodible riches in Bashar river using GPS and field surveys، verified. The area of bank erosion and accretion by comparing sequential changes in banklines position determined. For short-term analysis، the migration rate from one any image to the next image is estimated. For long-term analysis، the migration rates are based on the difference between the 1975 image as the reference، and subsequent images. The results indicate that the erosion– accretion patterns in the sub aerial and subaqueous areas of the beshar river have changed significantly since 1994. For the short-term analysis، the highest erosion and accretion amounts are 4.7 and 7 ha from 1975-1984 and 1984-1990، respectively. the lowest erosion and accretion amounts are 2.6 and 2.3 ha from 2008-2011، respectively. The highest rate of bank erosion in different reaches equal to 9.6 and 4.6 ha/y in reachs of fifth and second bserverd. Also rate of bank accretion in fifth and second reachs equal to 9.6 and 4.6 ha/y observerd. the lowest erosion and accretion rate in reach of seven equaled 11.7 and 6.4 ha/y accounted، respectively. The correlation coefficient the between erosion and discharge and annual discharge averagelly for the short-term analysis observed 0.54 and 0.44، respectively.
خلاصه ماشینی:
نتایج میزان تغییرات پسروی دورههای زمانی مختلف نسبت به سال مرجع ٩٧٥ (جدول ٢) نشان داده است که در دورههای بررسی شده میزان پسروی در بازههای اول، دوم و سوم بیشترین مقادیر را ارائه نموده است .
در شکل (٥) میانگین پیشروی و پسروی در دورههای زمانی کوتاهمدت و بلندمدت و تغییرات دبی در دورههای زمانی مختلف ارائه شده است جدول (٣) میزان پیشروی کوتاهمدت در بازههای مورد بررسی رودخانه ی بشار )به تصویرصفحه مراجعه شود) میزان پیشروی و پسروی طی سالهای ١٩٧٥ تا ١٩٨٤ به ترتیب به میزان ٤٣ و ٤٤ هکتار بوده است که نسبت پیشروی و پسروی طی این سالها به ترتیب به میزان ٤/٧ و ٤/٨ هکتار در سال بوده است .
بررسی نسبت پیشروی در بازههای مورد بررسی رودخانه ی بشار نشان می دهد که بازهی پنجم و دوم به ترتیب به میزان ٦/٩ و ٦/٤ هکتار در سال بیشترین نسبت پیشروی را نشان داده است .
بررسی نسبت پیشروی در بازههای مورد بررسی رودخانه ی بشار نشان می دهد که بازه پنجم و دوم به ترتیب به میزان ٦/٩ و ٦/٤ هکتار در سال بیشترین نسبت پیشروی را نشان داده است .
کمترین میزان پیشروی و پسروی به ترتیب به میزان ٥/١١ و ٤/٦ هکتار در سال در بازهی هفتم محاسبه شده است که نشاندهندهی پایداری این بازه از رودخانه ی بشار است .
, Yew Gan, (2012), Riverbank Migration And Island Dynamics of The Braided Jamuna River of the Gangese Brahmaputra Basin Using Multi-Temporal Landsat Images, Quaternary International, 263: PP.