چکیده:
خشك سالي يكي از پديده هاي آب و هوايي و از جمله رخدادهاي مصيبت باري است كه هر ساله خسارت هاي زيادي را باعث مي شود. يكي از راه هاي تعديل خشك سالي، ارزيابي و پايش خشك سالي بر اساس شاخص هايي است كه بتوان بر اساس آن ميزان شدت و تداوم آن را در يك منطقه تعيين نمود. در مقاله حاضر روند خشك سالي (شدت، تداوم و سطح درگير با خشك سالي) در استان چهارمحال و بختياري با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده براي بازه هاي زماني 3، 6، 12، 24 و 48 ماهه مورد مطالعه قرار گرفته است. ويژگي اين روش كمك مي كند تا كمي از رخدادهاي خشك سالي را در مكان ها و مقياس هاي زماني متفاوت مقايسه كنيم. به منظور پايش خشك سالي از اطلاعات بارندگي ماهانه ايستگاه هاي سينوپتيك و اقليم شناسي استان طي دوره آماري 2001 - 1960 استفاده شد. با استفاده از نرم افزار كامپيوتري SPI محاسبات مربوط به شاخص بارش استاندارد شده انجام گرفت؛ نتايج بررسي ها نشان داد كه فراواني رخداد دوره هاي خشك كوتاه مدت (سه ماهه) در كليه ايستگاه ها بيشتر از 80 مورد است، در حالي كه فراواني رخداد دوره هاي خشك بلندمدت در مقياس هاي زماني 12، 24 و 48 ماهه خيلي كمتر مي باشد، همچنين تداوم دوره هاي خشك در بازه هاي زماني 12، 24 و 48 ماهه نسبت به بازه هاي زماني 3 و 6 .ماهه خيلي بيشتر است. بنابراين براي برگشت به حالت نرمال در مورد خشك سالي هاي هيدرولوژيكي (آب هاي زيرزميني و سطحي) ماه ها زمان نياز است در حالي كه براي بـازه هاي كوتاه مدت3 و 6 ماهه (خشك سالي هاي كشاورزي و رطوبت خاك) بارش هاي روزانه مي توانــــداوضاع را تعديل كند تا به حالت نرمال برگشت نمايد. اين بازه هاي زماني برخورد خشك سالي را نسبت به دست رسي منابع مختلف آب بازگو مي نمايد. واكنش رطوبت خاك نسبت به نابهنجاري بارش كوتاه مدت است در حالي كه پاسخ آب هاي زيرزميني، جريان رودخانه ها و ذخيره منابع آبي نسبت به كمبود بارش، فرآيندي بلند مدت است.