چکیده:
دوران قاجار عصر گسترش نقاشی دیواری و تزیینات دیواری در خان هها ب هعنوان یکی از مه مترین را ههای شک لدادن به فضای معمارانه است. در شهر یزد براثر تحوات اجتماعی و اقتصادی و گسترش تجارت، طبق های از افراد متمول شکل گرفت که تحت تأثیر ارتباط با خارج و تحوات فرهنگی و رقاب تهای میان خود، سعی داشتند با استفاده از این شیوه تزیینی، فضای خانه های خود را آراست هتر سازند؛ به همین دلیل در این دوره با دعوت هنرمندان شه رهای دیگر ازجمله تهران و شیراز برای نق شاندازی در خان ههای یزد روب هرو هستیم. خانه تاریخی مل کالتجار حدود 140 سال پیش در قلب بافت تاریخی و تجاری شهر یزد در بازار پنجعلی و در دربندی به همین نام ساخته شد. این خانه ب همثابه یکی از نفیس ترین خانه های یزد در دوره قاجار است. فضای داخلی خانه پوشیده از تزیینات آیین هکاری و نقاشی های گ ل ومرغ روی گچ است که بنا به قول مشهور به لطفعلی صورتگر شیرازی نسبت داده شده است. این پژوهش با بهره گیری از روش تاریخ یتوصیفی و با کمک مطالعات میدانی درصدد تبیین دایل شکل گیری این شیوه هنری در شهر یزد وب ررسی خانه مل کالتجار و سبکن قاشی آنب هعنوان نمونه ای بسیار ارزشمند از این دوره است. همچنین این پژوهش درپی بررسی صحت انتساب آثار نقاشی این خانه به آقا لطفعلی صورتگر از طریق مقایسه تطبیقی این اثر با دیگر آثار اوست. نتیجه پژوهش نشان می دهد که دگرگونی بافت اجتماعی و شک لگیری طبقه تجار، که به نوعی به تغییر در ساختار زیبای یشناسی می انجامد، از دایل پیدایش این هنرها و گرایش به هنر غربی بوده است و با اینکه نقاش یهای خانه مل کالتجار به شیوه نقاشی مکتب شیراز است، تفاوت
آشکار آن با سبک و دیگر آثار لطفعلی صورتگر، انتساب این اثر به وی را ناممکن می کند.