چکیده:
پایان نامه حاضر که تحت عنوان فرهنگ تلمیحات در غزلیات امیری فیروزکوهی نگاشته شده است ؛ با توجه به کاربرد آرایه ی ادبی تلمیح به بررسی تلمیحات به کار رفته در غزل های کریم امیری فیروزکوهی از شاعران معاصر زبان فارسی میپردازد.در این تحقیق نخست به معرفی و آشنایی با صنعت تلمیح پرداخته ایم و به ترتیب با معنی لغوی و اصطلاحی تلمیح آشنا شده ایم ، سپس به سیر نظریه ی علمای بلاغی و ادیبان دورانهای مختلف تاریخ ادبیات فارسی نظری داشته ایم و در مقایسه متون بلاغی پیرامون صنعت تلمیح در شعر، نظریه پردازان بلاغی را به دو دسته ی متقدمین و متاخرین تقسیم کرده و با توجه به آراء آنان به این نتیجه رسیده ایم که در سالهای اخیر اهل ادب بر پایه ی تعاریف و شناختی که از دیر باز از تلمیح داشته اند، این آرایه ی ادبی را از نظر مصداقی توسعه داده اند و علاوه بر عناوین گذشته و سنتی تحت تعریف تلمیح ، تلمیحات و مصداق های جدید دیگری نیز برای این صنعت قائل شده اند. همچنین در دنباله ی بحث خود به انواع مختلف تلمیح اشاره کرده و ضمن دسته بندی آنها از دیدگاه های گوناگون مصداق ها و شاهد مثالهای لازم را از بین آثار شعرای مشهور زبان فارسی استخراج و یادداشت کرده ایم تا بتوانیم با نظر به سابقه و تطور و تکامل آراء علمای بلاغی با دیدی بازتر و پیشینه ی مطالعاتی کاملی به تشخیص و دسته بندی تلمیح در غزلیات دیوان امیری فیروزکوهی بپردازیم . در بخش اصلی که مربوط به تشخیص و استخراج و دسته بندی تلمیحات موجود در غزلیات کریم امیری فیروزکوهی میباشد، ضمن جمع آوری تمامی تلمیحات وی، سعی شده است که بر طبق تقسیمات یاد شده در بخش آشنایی با انواع تلمیح ، تمامی تلمیحات موجود در غزلیات مذکور طبقه بندی شده و سپس به روش مرسوم فرهنگ نویسی، تلمیحات و مراجع تلمیح به ترتیب بر اساس موضوع حروف الفبای فارسی ارائه گردد و در صورت لزوم تحلیل های کوتاهی نیز در پایان هر قسمت ارائه گردد و در صورت لزوم تحلیل های کوتاهی نیز در پایان هر قسمت گنجانده شود. که امیدواریم در این کار موفق بوده و توانسته باشیم با روش علمی فرهنگ تلمیحات در غزلیات امیری فیروزکوهی را جمع آوری کرده باشیم .
خلاصه ماشینی:
"روش کار در این پایان نامه ٣ فصل پیش بینی خواهد شد فصل اول مقدمات و کلیات و تعاریف ، معنا و پیشینه لغـوی و اصـطلاحی تلمـیح در آثار ادبای علوم بلاغی کاربرد آن از دیدگاه معاصران و متقدمین ، کاربرد تلمیح در دیگر زبانها، رابطه تلمیح با سایر آرایـه های ادبی و صنایع بیانی، انواع و مصادیق تلمیح ، سبک شعری و زندگینامه امیری فیروزکوهی خواهد پرداخته در فصل دوم که متن اصلی پایان نامه در آن قرار دارد به تلمیحات موجود در دیوان غزلیات امیری فیروزکوهی بـر مبنـای موضـوعات اسـتخراج شـده بصورت الفبایی (براساس موضوع و نوع تلمیح ) میپردازد.
جلال الدین همایی نیز هر چند علاوه بر داستان ها و مثل ها و اشعار مشهور، دایره ی شمول تلمیح را تا اشاره بـه آیـات و احادیث نیز گسترش میدهد اما از آنجا که ایشان شارح اقوال و عقاید قدماست در دسته بندی ما از جمله علمـای بلاغـی گـروه اول قرار میگیرند چنانکه در تعریف تلمیح گفته اند: «تلمیح یعنی به گوشه ی چشم اشاره کردن و در اصطلاح بدیع آن است که گوینده در ضمن کلام به داستانی، مثلی یا آیه و حدیثی معروف اشاره کند (همایی، ١٣٨٣: ٣٢٨) ایشان البته در آوردن شواهد مثال بیشتر به اشعار فارسی توجه دارند و برای نخستین شاهد خود شعر سعدی را میآورند که : گــــرش ببینــــی و دســــت از تــــرنج نشناســــی روا بـــــود کـــــه ملامـــــت کنـــــی زلیخـــــا را و سپس به شرح و توضیح لازم در مورد تلمیح میپردازند (همان : ٣٢٨)."