چکیده:
ازدحام صبحگاه روز دوم مهر ماه 1394 منا به کشته شدن حداقل 2070 حاجی از 27
کشور از جمله 464 زائر ایرانی منتهی شد. بررسی وقایع موجود این حادثه نشان می دهد
كه اين حادثه به دليل سوء مديريت مقامات عربستان سعودي در برگزاري مناسك حج
رخ داده است. لذا اين پرسش مطرح مي شود كه آيا دولت عربستان سعودي با نقض
تعهدات بينالمللي خود براي جبران خسارات ناشي از حادثه منا داراي مسئوليت حقوقي
است. مقاله با بهره گيري متدولوژي فرضي و مشروط و با شناسايي تعهدات مرتبط با
حادثه مزبور به دنبال اثبات اين فرضيه است كه مقامات مسئول برگزاري مناسك حج
مرتكب نقض تعهدات بينالمللي شدهاند كه به دولت عربستان سعودي قابل انتساب
است؛ تعهداتي نظير حق حيات، حق بر برخورداي از بهداش ت و خدمات درماني، عدم
تبعيض، و اطلاع و دسترسي كنسولي. مطابق يافته هاي اين مقاله دولت ايران مي تواند و
بايد رسما به مسئوليت دولت عربستان سعودي استناد كند هرچند كه مسئله استناد به
مسئوليت با مسئله اجراي آن در واقعيت جامعه بين المللي متفاوت است.
خلاصه ماشینی:
مطابق یافته های این مقاله دولت ایران می توانـد و باید رسما به مسئولیت دولت عربستان سعودی استناد کند هرچند که مسـئله اسـتناد بـه مسئولیت با مسئله اجرای آن در واقعیت جامعه بین المللی متفاوت است .
باید توجه داشت که در این قضیه نقض های ارتکاب یافته در حوزه حقوق بشر، نه در برابـر دولت های متبوع حادثه منا که در مورد اتباع زیان دیده آنها قابل بررسی است .
٥. مطابق ماده ٥ طرح مسئولیت سال ٢٠٠١ کمیسیون حقوق بین الملل : «به موجب حقوق بین الملل رفتار فـرد یـا نهادی که مطابق ماده چهار ارگان دولتی نیست اما بـه موجـب قـانون آن دولـت اختیـار اعمـال عناصـر از اقتـدار مطابق اطلاعات موجود از رژیم حقوقی کشور عربستان ، قواعد و مقررات حقوقی حاکم بر ارتبـاط شرکت یاد شده با دولت عربستان معلوم نیست اما از طرفی ، مطابق با وبگاه رسمی ایـن شـرکت در عربستان ، شرکت GS٤ در برخی از پروژه های امنیتی عربسـتان سـعودی دخیـل اسـت ١ و از طرف دیگر، مطابق با تصمیمات فوق الذکر شورای وزیران این کشور، تأیید برنامه هـای عملیـاتی شرکت های خصوصی و صدور مجوز ارائه خدمات و پیگیری اجرای خدمات و اطمینـان از انجـام 2 وظایف اعطایی به آنها بر عهده وزارت حج گذاشته شده است .
2. General Comment on Art. 6 of ICPCR, No. 6, Human Rights Committee, HRI/GEN/1/Rev. 9 (Vol. I), 30 April 1982, Para.
1. Factsheet – Right to life, European Court of Human Rights, Press Unit, June 2013, P 5, at: < http://www.
General Comment on Art. 6 of ICPCR, No. 6, Human Rights Committee, HRI/GEN/1/Rev. 9 (Vol. I), 30 April 1982, at: <http://ccprcentre.