چکیده:
این پژوهش به بررسی وجود و جهت علیت گرانجری بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار دیاکسیدکربن در دوره زمانی 1384-1350 ایران میپردازد. برای این منظور، الگوی چند متغیرهای شامل رشد اقتصادی، مصرف انرژی، انتشار دیاکسیدکربن، موجودی سرمایه، نیروی کار و جمعیت شهرنشین را بهکار میگیرد. سپس، با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی تودا-یاماموتو به تعیین علیت بین متغیرها میپردازد. نتایج نشان میدهند رابطه علیت دوطرفهای بین رشد تولید ناخالص داخلی و نشر دیاکسیدکربن وجود دارد. همچنین، رابطهای علی از مصرف انرژی به نشر دیاکسیدکربن یافت میشود. وجود رابطه کوهانی شکل بین رشد تولید ناخالص داخلی و نشر دیاکسیدکربن نشان میدهد که فرضیه زیستمحیطی (کوزنتس) در کشور ایران صادق است.
خلاصه ماشینی:
"رویکـرد دوم کـه در مطالعات اقتصاد انرژی رواج داشته و دارد،از جمله معطوف به بررسی رابطه علی بین رشـد درآمـد و رشد مصرف انرژی بوده که سپس در فرضیه زیست محیطی کوزنتس ، با در نظر گـرفتن مصـرف انرژی، مورد استفاده گستردهای پیدا کرده است .
رویکردهای گوناگون برای بررسی روابط درآمد ملی، محیط زیست و مصرف انرژی رویکرد متغیرها روابط اول محیط زیست و رشد اقتصادی منحنی زیست محیطی کوزنتس دوم درآمد و مصرف انرژی رابطه علی بین درآمد و مصرف انرژی سوم تلفیق رویکرد اول و دوم روابط بین دورهای درآمد، مصرف انرژی و محیط زیست مأخذ: یافته های تحقیق ایران به دلیل داشتن منابع فراوان انرژی، رشـد فزاینـده مصـرف انـرژی (بـه ویـژه سـوخت هـای فسـیلی) و همچنـین بـه لحـاظ پـایین بـودن سـطح تکنولـوژی دوسـ دار محـیط زیسـت ، بـا مسـائل زیست محیطی روبرو است .
از این رو، براساس نتایج آزمـون والـد، دو الگوی (٩)و (١٠) در رابطه با تولید ناخالص داخلی و نشر دیاکسیدکربن انتخاب میشود: GDP=f(UPOP,EC,CO2) (9) CO2 =f(GDP,EC,LF,K) (10) با توجه به خواص توابع لگاریتمی در تفسیر ضرایب بصورت کشش ، برای برآورد روابط (٩) و (١٠)، دو معادله (١١) و (١٢) به شکل لگاریتمی در نظر گرفته شدهاند.
نتایج حاصل از برآورد منحنی زیست محیطی کوزنتس آلودگی هوا به روش حداقل مربعات وزنی متغیرها ضرایب آماره t سطح احتمال عرض از مبدأ -783/19 -6/937 0/0000 لگاریتم نیروی کار 0/8656 2/649 0/0111 لگاریتم موجودی سرمایه 1/243 3/330 0/0024 لگاریتم مصرف انرژی 0/9089 6/873 0/0000 لگاریتم تولید ناخالص داخلی 58/06 8/066 0/0000 لگاریتم تولید ناخالص داخلی (توان دوم) -1/136 -6/744 0/0000 R-square=0/993 Adj. R-square= 0/992 D."