چکیده:
در سال های اخیر ساختار حقوق مالکیت و به خصوص حق ثبت اختراع ازاهمیت اساسیتری برخوردار شده است. حق ثبت اختراع، حقی انحصاری است که در قبال اختراع یا ایده ثبت شده به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می شود. امروزه نظر بسیاری از اقتصاددانان حاکی از فراگیرتر بودن نقش عوامل نهادی از جمله حق ثبت اختراع در سیاست های رشد نسبت به عوامل فنی می باشد.دراین تحقیق با استفاده از رویکرد دادههای پانل بر پایۀ نظری الگوی رشد درون زا و با استفاده از دو شاخص گینارت- پارک و حق ثبت اختراع موثر، به بررسی تاثیر حق ثبت اختراع بر رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ای پرداخته ایم که اطلاعاتشان در بازه زمانی 1990-2010 توسط هر دو شاخص نام برده شده موجود می باشد. نتایج تحقیق بیانگر تاثیر مثبت و معنی دار حق ثبت اختراع بر رشد اقتصادی هر دو گروه کشورها می باشد. همچنین یافته های تحقیق بیانگر قوی تر بودن اثر حق ثبت اختراع بر رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته نسبت به در حال توسعه است.
خلاصه ماشینی:
در این میان، ساختار حقوق مالکیت فکری (intellectual property right) و بهخصوص حق ثبت اختراع (patent right)، بهسبب ایجاد انگیزه برای نوآوری و ارتقای سطح فناوری و بهبود مسیر رشد اقتصادی از طریق حمایت از حقوق نوآوران، نقشی اساسی در سیاستهای رشد و توسعه ایفا میکند.
عمدۀ مطالعات در این حوزه تأثیر مخارج تحقیق و توسعه در رشد اقتصادی را بررسی کردهاند، ولی در مطالعۀ حاضر، با استفاده از دو شاخص گینارت ـ پارک (Ginart-Park) و حق ثبت اختراع مؤثر (effective patent right)، تأثیر حق ثبت اختراع در رشد اقتصادی 82 کشور منتخب توسعهیافته و در حال توسعه، در بازۀ زمانی 1990-2010، بررسی میشود.
گینارت و پارک (Ginarte and Park, 1997)، با استفاده از شاخصی که برای 110 کشور بین سالهای 1960-1990 تهیه کردند، این موضوع را بررسی کردند که آیا همانطور که کشورها در طی زمان به سطوح گوناگون توسعه دست مییابند، حفاظت از حقوق ثبت اختراعشان افزایش مییابد؟ آنها به این نتیجه رسیدند که اقتصادهای توسعهیافتهتر تمایل بیشتری به حقوق ثبت اختراع دارند.
از دیدگاهی اصولیتر، نتایج تحقیق آنها نشان داد که محافظت از حقوق ثبت اختراع نوآوری و نهایتا رشد اقتصادی را (در کشورهایی که ظرفیت لازم برای فعالیتهای تحقیقاتی و توسعهای نوآورانه دارند) افزایش میدهد.
مطالب این بخش را میتوان اینگونه جمعبندی کرد که پژوهشهای ارائهشده گویای تأثیر مثبت حفاظت از حق ثبت اختراع در ایجاد انگیزه برای نوآوری و ابداع و نهایتا رشد اقتصادی است.
بزرگتربودن ضرایب حق ثبت اختراع محاسبهشده از طریق هر دو شاخص گینارت ـ پارک و حق ثبت اختراع مؤثر در کشورهای توسعهیافته دلالت بر تأثیر حفاظت و حمایت از حقوق ثبت اختراع در این کشورها در رشد اقتصادی دارد.