چکیده:
توده آتشفشانی سهند در شمال غرب کشور در جنوب شهر تبریز با 3710 متر ارتفاع و با قطر قاعده ای حدود 75 کیلومتر به صورت گنبد عظیمی مابین دوچاله زمین ساختی اورمیـه ( در غرب ) و میانه ( در شرق ) سر برآورده است . گسل تبریز از شمال آن می گذرد و در جنـوب گسل زرینه رود قرار دارد که باحتمال زیاد تا چاله میانه ادامه دارد . توده سهند یک مخروطـی از نوع استراتو ولکان می باشد که روی یک پایه رسوبی قرار دارد . اگر چه بخش های مرتفـع آن که بیشتر از گدازه ها تشکیل یافته، به شدت تخریب شده است و وجـود بـیـش از ده مخروط کوچک دیگر شکل آن را از نزدیک تا حد زیادی عارضه دار نشان می دهـد، امـا در نقشه ها و به ویژه در تصاویر ماهواره ای شکل گنبدی منظم آن با یک شبکه زهکشی رادیـال تیپیک کاملا مشخص است . در نیمه غربی این کوه که رودها همگی به دریـاچـه اورمـیـه می ریزند سطوح فرسایشی و پادگانه های ساحلی یک حالت پلکانی بـه آن داده اسـت . موقعیت تکتونیکی این توده، همچنین شواهد ژئومرفیک، تحرک این توده را درکـواتـرنـر مسجل می سازد و وجود گسل فعال تبریز این فرض را به میان می آورد که اثر مرفولوژیـکـی نئوتکتونیک در نقاط مختلف آن ممکن است یکسان نباشد . این تحقیق برای بررسی فـرض
فوق صورت گرفته است که در آن موضوع تحقیق با استفاده از چندین شاخص نئوتکتونیـک به طورکمی مورد تحلیل قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین فعالیت شدت پدیده های مورفود نامیک فعـال 1- Mayer; 1986 شکل ١٠- پارامتر لازم برای محاسبه شاخص سینوسی (Sref ) (اقتباس از شهریاری به نقل از بال ) جدول ٦- مقادیر محاسبه شده شاخص سینوسی برای منطقه مورد مطالعه (پژوهشگران ؛ ١٣٨٦) ردیف جبهه کوهستان Serf وضعیت تکتونیک 1 جبهه شمالی 6 /06 فعال 2 جبهه غربی 5 /2 فعال 3 جبهه جنوبی 7 /32 فعال دامنه های منطقه در ار باط با تکتو یک فعال به عمق بردن رودخانه ها و نحلال سنگ های کربناته می باشد که با گذشت زمان موجب عریض شدن خط گسل و تکوین دره ها به صورت کنونی شـده است با توجه به نتایج از روی پارامترهای لازم شکل ١٠ برای جبهه های متفاوت به ترتیب اولویـت ، جبهه غربی منطقه با شاخص سینوسی (٥/٢) از لحاظ تکتونیکی فعال جبهه شمالـی بـه مـقـدار (٦/٠٦) و جبهه جنوبی با شاخص (٧/٣٢) یز فعال می باشد نتیجه گیری از تجزیه و تحلیل و بررسی مسایل تکتو یکی منطقه براساس شـاخـص هـای مـخـتـلـف ژئوموفولوژی و مورفومتری نتایجی به شرح زیر حاصل می شود شکل گیری ژئوموفولوژی دامنه غربی توده سهند در نتیجه عملکرد تکتونیک و تـغـیـیـرات اقلیمی منطقه در کو ترنر است و گسل ها در تکوین ین پدیده ها نقش داشته ، شواهدی مـانـنـد همبستگی براهه های ر به پایین با روند گسل های منطقه بیانگر و روند فعالیت نئوتکتونیـک و سر نجام تغییر در ارتفاع تراس های رودخانه ای و ا تقال مخروط افکنه های برفتی جوان به مرکز دشت ها همه آن ها گواه بر تأثیر حرکات تکتو یکی در مورفولوژی (دامنه ، تراس ها) دامنه غـربـی توده سهند می باشد با توجه به نمودار گلسرخی میزان نطباق بالای ین جهت گیری آبـراهـه ای رتبه دوم با پراکندگی گسل ها وجود دارد تایج شاخص های ارزیابی تکتو یک برای زیرحوضه ها و جبهه های کوهستانی مانند BS و Vf و Smf به همراه مشاهد مید نی ، بیانگر فعا یت های تکتونیکی در جبهه غربی توده سـهـنـد است ."