چکیده:
هرچند امروزه ، علیرغم پیشرفت های سریعی که در بخش فناوری ارتباطات و اطلاعات ٢، به وجود آمـده کـه حـذف فاصله ها را در پی داشته است ، اما برخی نیز معتقدند که فناوریهای نوین ، فاصله ها را وسیع تر و عمیـق تـر کـرده و باعث بروز و ظهور پدیدة جدیدی شده است که به گسل فناورانه یـا شـکاف دیجیتـالی تعبیـر و آن را یـک تهدیـد قلمداد میکنند. بنابراین این تفکر وجود دارد که کدام یک از این فرایندها ادامه خواهد داشت ؟ آیا انفجار اطلاعات و رشد ارتباطات و گسترش آنها میان فرهنگ های مختلف جوامع بشری ، ایجاد فرصـت های نسـبتا برابـر و عادلانـه در مبادلات تجاری، تحقیقات و تولیدات علمی، اقتصادی، اجتماعی، روابط سیاسی و... را به دنبال دارد و یا عوامل فقر و غنا بیشتر و دامنه تفاوت ها و نابرابریهای دیجیتالی وسـیع تر شـده اسـت ، و در پـی آن در عرصـه علـم و تکنیـک مرزهای جدید ایجاد شده است . این پیشرفت های روزافزون و حیـرت آور در عرصـه فنـاوری، تـا چـه حـد توانسـته ، ظرفیت و فرصت های برابری را در جوامع اطلاعاتی و ارتباطاتی دنیا به وجـود آورد؟ ایـن سـیل خروشـان و جریـان عظیم اطلاعات که از بسترها و باندهای عریض و طویل ارتباطات دیجیتالی و الکترونیکی به اقصی نقاط دنیا هدایت میشود، تا چه حد توانسته شکاف های سنتی و موجود را در عرصه دانش ، آموزش ، تحقیقـات ، درآمـد و... حـذف یـا
محدود کند؟ در ادامه با نگاهی مقایسه ای و آماری به وضعیت فناوری کشورهای توسعه یافته ، کمتـر توسـعه یافتـه و توسعه نیافته و فرصت های برابر یا نابرابر کشورها را در این حوزه ، بررسی میکنیم .
خلاصه ماشینی:
"اطلاعات ، ارتباطات ، عصر اطلاعات ، شکاف دیجیتالی، ژئوپلیتیک مقدمه در ادامۀ بحث ژئوپلیتیک اطلاعات و ارتباطات ، به ابعاد دیگری از وضعیت فناوریهای اطلاعات و ارتباطات کشورها و نابرابریهای موجود در این حوزه ، اشاره خواهد شد، مانند: شکاف های موجود در دسترسـی بـه رایانـه و شـبکه های اینترنت ، وضعیت بهره برداری کشورها از ارتباطات راه دور همچون رادیـو، تلویزیـون و تلفـن و سـهم و سـرانۀ مـردم مناطق مختلف جغرافیایی از این فناوریها، وضعیت علم دیجیتالی کشورها در دو گروه جنسی و سنی مردان و زنان ، نبود فرصت های برابر از حیث زبان در اینترنت و تولید علم ، کتاب ، مطبوعات ، روزنامه ، یا امکان فعالیت در پارکهای علمی، نبود تعادل و تناسب بین تسهیلات شهری و روسـتایی بـه منظـور شـرکت و فعالیـت در جامعـۀ اطلاعـاتی و دیجیتالی، شکاف از نظر وضعیت نیروهای متخصص و فنی کشورها و نبود فرصت ها، شـرایط و زمینـه های برابـر بـه منظور هزینه کردن در بخش تحقیق و توسعه و فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی برای کشـورها، مباحثیانـد کـه در این مقاله به آنها اشاره خواهد شد.
کشورهای افریقایی علیرغم اینکه به سرعت در حال گسترش صـفحات وب هستند و این صفحات نیز مورد استفادة روزافزون روزنامه ها، بیمارسـتان هـا و سـازمان هـای غیردولتـی ١١ قـرار میگیرد ولی با وجود این ، سهم قارة افریقا از کل سایت های شبکه جهانی ٠/٢٢ % است ، آمارها نشان میدهـد کـه ١٠ - گزارش اتحادیۀ بین المللی ارتباطات دور حاکی از آن است که از هر یکصد نفر افریقایی، کمتر از ٣ نفـر آنهـا بـه اینترنـت دسترسـی دارنـد."