چکیده:
تزئین به عنوان یکی از مهم ترین مراحل تکامل هنر و معماری اسلامی، بر دیوارها و سطوح داخلی و خارجی بنا، نسبت به دیگر عناصر معماری اولویت خاصی دارد. تزئین ها گنجینه ای از نقوش هستند که علاوه بر ارزش ها و زیبایی ها، بیانگر معانی و هدف خاص در معماری اسلامی به ویژه امامزاده ها محسوب می شود. استان خوزستان به عنوان دروازه ی ورود تشیع به ایران با وجود مکان های مقدسی چون امام زاده ها و نوادگان آن ها یکی از منابع تزئینات و آرایه های معماری اسلامی است. بقعه امامزاده عبداله شوشتر، یکی از این امام زاداگان و متعلق به دورة المستنصربالله خلیفه عباسی است که در قرن هفتم هجری ) 629 ه.ق( تجدید بنا و در دوره صفوی و قاجار؛ مزین به آرایه های تزئینی زیبا و ارزشمندی شده است. هدف این مقاله شناخت عناصر و نگاره های تزئینی این بنا و بررسی و دسته بندی انواع نقش مایه های آن است. تحقیق حاضر مترصد پاسخگویی به این سوالات است: مشخصه های نقش مایه های نقاشی های این بنا چیست و چه معناهایی در نقوش تزئینی بقعه مذکور نهفته است. این مقاله به شیوه توصیفی و تحلیلی است که براساس داده های مبتنی بر منابع و شواهد بصری، دستاورد خود را ارائه می کند.
خلاصه ماشینی:
این بنا مشتمل بر صحن ، ایوان ورودی، رواق ها، حرم ، گنبد گلدسته ها ضریح ، تزئینات معماری و کتیبه ها است که در دوره های مختلف مرمت و بازسازی شده است .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (تصویر١٤) تصویر١٠ ١-٤-٢ بر سطح دیوار شرقی رواق دو قطعه سنگ نصب شده است که بر روی آن ها تصاویری منبع : نگارنده از گنبدهای دندانه دار و شلمجی شکل نقش بسته که کسی دلیل وجودی آن ها را نمی داند، اما نوع آرایش ، تزئین و سبک میل مضرس بنا بیشتر به ساختمان برج های معابد هندی شباهت دارد.
منبع : نگارنده (به تصویر صفحه مراجعه شود) ٢- تزئینات کاشی کاری ( نقش معقلی ، هندسی ) کاشیکاری مهم ترین ویژگی تزئین معماری اسلامی و ادامه ی همان سنت آجرکاری است .
نقوش تزئینی این نقاشی ها عبارتند از: نقش گل و بوته ، گل و مرغ ( طاووس ، کبوتر و گل )، درخت و اژدها (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر ١٨ کاشیهای موجود در ٣-١ بدنه دیوار مقبره روی مناره ها، منبع بر روی قسمتی از بدنه دیوار نقش پرنده ای به شکل طاووس در میان هاله ای از بوته های گل تصویر نگارنده قرار دارد.
یکی از عناصر جالب تزئینات معماری داخل مقبره وجود نقش هایی درون (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر١٩- منبع :نگارنده تصویر٢٠- منبع : نگارنده قاب های زیبا است .