چکیده:
ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺷﺮط ﺑﻘﺎء ﻣﻮﺟﻮدات ذی ﺣﯿﺎت ﮐﺮه ﺧﺎﮐﯽ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺑﺸﺮ اﺳﺖ ، ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺣﺮﮐﺖ اﻧﺴـﺎن ﺑﺴـﻮی ﺻـﻨﻌﺘﯽ ﺷﺪن ﭼﻨﮓ اﻧﺪازی ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و آﻟﻮدﮔﯽ آن ﺑﻮاﺳﻄﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﺮ ﺑﺴـﯿﺎر ﻧـﺎﭼﯿﺰ ﺑـﻮد اﻣـﺎ دﺳـﺖ اﻧـﺪازی اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺑﺎ ﺷﺮوع دوران ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺪن آﻏﺎز و ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم آﮔﺎﻫﯽ از ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی واﻗﻌﯽ اﯾﻦ اﻣﺮ و ﻧﯿﺰ ﺷـﺘﺎب در ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻧﻮﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و ﺣﺘﯽ آﻟﻮدﮔﯽ آن ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد. ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن و ﻇﻬﻮر آﺛﺎر ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی در ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ از ﻗﺒﯿﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎک، ﻧﺎزک ﺷﺪن ﻻﯾﻪ ازن، آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌـﺪاد ﺳـﯿﻼﺑﻬﺎی ﺧﻄﺮﻧـﺎک ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ نابودی نه ﺗﻨﻬـﺎ ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﻌﻄﻮف ﺷﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ در ﻣﺴـﯿﺮ ﭼـﺎره ﺟـﻮﯾﯽ و ﺣـﻞ اﯾـﻦ ﻣﺸـﮑﻞ ﺑـﻪ اﺟﻤـﺎع ﻧﻈﺮﻫﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪ و ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺣﯿﺎت و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ را آﻟﻮده ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ ، ﺣﺘـﯽ ﺟـﺮم ﺗﻌﺮﯾـﻒ و ﻣﺠـﺎزات در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺎس در اﺻﻞ 50 ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳـﯽ در ﺟﻤﻬـﻮری اسلامی ﺣﻔﺎﻇـﺖ از ﻣﺤـﯿﻂ زﯾﺴـﺖ وﻇﯿﻔـﻪ ﻋﻤـﻮﻣﯽ ﺗﻠﻘـﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی وﻏﯿﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺎ آلودگی ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﯾﺎ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮان آن ﻣﻼزﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ، ﻣﻤﻨﻮع داﻧﺴﺘﻪ ﺷـﺪ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﺒﺮﻫﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ﻫﻤﻮاره راﻫﯽ ﺳﻬﻞ اﻟﻮﺻﻮل -ﺗﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ اﺳـﺖ، وﻇـﺎﯾﻒ دوﻟـﺖ در اعمال ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ در زﻣﯿﻨﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺳﻠﺒﯽ و اﯾﺠﺎﺑﯽ ﻇﻬﻮر ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﻠﺒﯽ آن ﺑﻪ ﻣﻌﻨـﯽ ﺧـﻮدداری دوﻟﺖ از ورود ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ اﺳﺖ و ﺟﻨﺒﻪ اﯾﺠﺎﺑﯽ ﺣﺎﮐﯽ از وﻇﯿﻔﻪ دوﻟﺖ در ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮی از آﻟﻮدﮔﯽ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯽ ﺗﺮدﯾﺪ اﺟﺮای دﻗﯿﻖ و ﺑﻬﯿﻨـﻪ ﻣـﻮرد اﺧﯿـﺮ نیازمند وﺟـﻮد ﻗـﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘـﺮرات و .. . اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﺑـﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻬﺎی روز دﻧﯿﺎ ﺑﺎﺷﺪ. در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺳﻌﯽ ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺖ ، ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ– ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮﺿﻮع، ﻧﻘـﺎط ﺿـﻌﻒ ﻣ ﺟﻮد ﻣﺸﺨﺺ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ وﻇﯿﻔﻪ دوﻟﺖ در ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻘـﺪﯾﻢ ﻟـﻮاﯾﺢ ، ﺻـﺪور آیین نامه های اجرایی ، دستورالعملها و .... باشد ، پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
"با گذشت زمان و ظهور آثار تکنولوژی در تخریب محیط زیست از قبیل فرسایش خاک، نازک شدن لایه ازن، آلودگی هوا، افزایش تعداد سیلابهای خطرناک به علت نابودی جنگلها و تغییرآب و هوا ، این آثار در مواردی تبدیل به بحرانهای زیست محیطی گردید و بدین گونه بود که نه تنها توجه انسانها به محیط زیست معطوف شد، بلکه بتدریج جامعه جهانی در مسیر چاره جویی و حل این مشکل به اجماع نظرهایی رسید و برای مقابله با عواملی که حیات و محیط زیست را آلوده می نمایند، حتی جرم تعریف و مجازات در نظر گرفت.
در این مقاله اصل بر ان بود که با بررسی وظایف دولت و جامعه در جلوگیری از الودگی زیست محیطی و اطاعت کردن از اصل 50 قانون اساسی کشور که بیانگر اصل حق داشتن محیط زیست سالم برای همگان ، رعایت حقوق نسلهای آینده ، انصاف بین النسلی و توسعه پایدار است پرداختیم و دریافتیم که محیط زیست و طبیعت حساس و شکنندۀ ایران مورد ظلم واقع شده و رو به تخریب است از همین رو، در سطح داخلی ایران نیز تا کنون قوانین و ائین نامه ها و مصوبه های متعددی از سوی نهادهای حقوقی و صلاحیتدار داخلی در مقوله محیط زیست وضع شده است.
اما نکته حائز اهمیت این میباشد بر مبنای بررسیهایی لازم میتوان بیان کرد که در این زمینه دولت است که نقش بسزایی ر ا در این خصوص ایفا کرده که میبایست از این قوانین داخلی و بین المللی در خصوص جلوگیری از جرایم محیط زیستی و همچنین چگونگی اجرای این قوانین و ضمانت اجراهای ان مورد نقد و بررسی قرار داده و بتوان در خصوص نهادینه کردن ارزش های زیست محیطی از انها استفاده کرد."