چکیده:
اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه و اﻫﻤﯿﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ در ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﻮر )از ﺳﺎل 1368 ﺗﺎ 1394( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﯽ ﺗﺮدﯾﺪ اﻫﻤﯿﺖ وﺟﺎﯾﮕﺎه ﺣﻘﻮق ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ آن در اﺻﻞ ﭘﻨﺠﺎﻫﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﺷﺪه و ﭘﯿﺎم آور اﯾﻦ ﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﯾﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﯾﮏ اﻣﺮ ﮐﺎﻣﻼ ﻓﺮاﺑﺨﺸﯽ ﺑﻮده و ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﮐﻠﯿﻪ آﺣﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻠﯽ اﻟﺨﺼﻮص ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ودﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﻪ ﻓﺮا ﺧﻮر ﺗﻮان وﮐﺎراﺋﯽ ﺗﺸﮑﯿﻼت ﺧﻮد درﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاری از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ وﻇﯿﻔﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻟﻮدﮔﯽ و ﯾﺎ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮان ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن در ﻃﯽ اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اول ﺑﺎ ﻫﻮﯾﺘﯽ ﻋﻤﺪﺗﺎ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﺘﻮاﺳﺖ در اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از اﻫﺪاف ﮐﻼن ﺟﻠﻮه ﮔﺮ ﺷﻮد اﻣﺎ درﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎرم ﺣﺮﮐﺖ اﻣﯿﺪواراﻧﻪ ای آﻏﺎز ﺷﺪ و در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ راه اداﻣﻪ ﯾﺎﻓﺖ.
خلاصه ماشینی:
"چنین به نظر می رسد که اجرای چنین طرحی در بادی امر، به دلیل نگرانی و ترسی که برخی از منابع آلاینده از عواقب ناشی از آلودگی محیط زیست و ضمانت اجرایی آن دارند، از یک طرف و عدم وجود فرهنگ زیست محیطی از طرف دیگر با مشکلاتی همراه باشد که، در نهایت سبب ایجاد حس اعتماد در صنایع و جلب مشارکت آنان از طریق طرح خود اظهاری و تلاش در جهت بهبود وضعیت زیست محیطی منابع آلاینده ارزش یک تجربه پنج ساله را به عنوان سیاستی جدید و مؤثر دارا است در بند « ب » ماده ۶۲ قانون برنامه چهارم توسعه نیز دولت ملزم به از رده خارج کردن خودروها و موتور سیکلت های فرسوده شده است.
در زمینه حفاظت از حیات وحش و منابع طبیعی و به طور کلی تنوع زیستی نیز در مواد 67، 69 و 70 قانون برنامه چهارم احکام قانونی قابل قبولی تصویب شده است، از جمله مدیریت زیست بومی در زیست بوم های حساس، محدود کردن پروانه حمل اسلحه شکاری، برنامه حفظ، احیاء ، اصلاح ، توسعه و بهره برداری از منابع طبیعی تجدید شونده، اجرای طرحهای مرتع داری و مدیریت مراتع از طریق عشایر و ارتقاء آگاهیهای عمومی که اگر به مورد اجرا گذاشته شود ، تاثیرات مثبتی در جهت حفظ حیات وحش، جنگلها ، مراتع و سایر زیست بومهای حساس باقی مانده کشور خواهد داشت."